De Radboud Universiteit veranderde van Rooms Katholiek bolwerk via actiecentrum tot het instituut wat het nu is. In een nieuw programma vol korte historische films van de stichting Nijmegen Blijft in Beeld wordt duidelijk hoe de universiteit, die dit jaar een eeuw bestaat, zich ontwikkelde.

De beelden maken meteen duidelijk hoe snel de stad mee veranderde, zelfs de afgelopen 25 jaar nog. Brallerige corpsballen in een optocht door de stad, keurige nonnen achter een microscoop en langharige krakers op het dak van slooppanden aan de Tweede Walstraat. Het waren de afgelopen honderd jaar allemaal studenten van de Radboud Universiteit, of Katholieke Universiteit Nijmegen, zoals lang de officiële naam was.

De universiteit lag lange tijd midden in de stad, schetst Joost Rosendaal, Radboud-historicus en voorzitter van Nijmegen Blijft in Beeld. ‘Het hoofdgebouw stond aan het Keizer Karelplein, op de plek van de ABN Amro nu. College werd gegeven in Stella Maris aan de Van Schaeck Mathonsingel, de afdeling Geschiedenis was gevestigd aan de Oranjesingel. Iedereen in de stad was er veel meer bij betrokken. Bovendien was het in het begin een kleine universiteit met maar een paar faculteiten.’

Automatisch corpslid

Als het studentencorps Carolus Magnus in 1929 het eerste lustrum viert, trekken de leden in een glorieuze stoet door de stad, door een haag van mensen. Er is slechts een enkele vrouw te zien. Bij het tweede lustrum in 1934 worden de gasten met koetsen opgehaald op het station en zijn er veel meer jonge vrouwen te zien. ‘Er is in die vijf jaar al heel wat veranderd, zien we op de beelden’, zegt Rosendaal. ‘Carolus was in die tijd de studentenvereniging waarvan iedere student automatisch lid werd als hij zich inschreef bij de universiteit. Je kon je vervolgens nog wel bij de studentensociëteit of bij een dispuut aansluiten.’

‘De films moeten ook interessant zijn voor alle bewoners van Nijmegen’

Voor de pauze van het filmprogramma is nog te zien dat de universiteit zich in de jaren 50 verder uitbreidde met onder meer de medische faculteit met bijbehorend ziekenhuis en de faculteit wis- en natuurkunde. Het geloof is dan nog alom aanwezig. Zo krijgen de filmbezoekers te zien hoe tientallen kruisbeelden voor de faculteiten gewijd worden en nonnen poetsen het gebouw voor de opening. Veel hoogleraren zijn geestelijken.

Probleemgebouwen

In de jaren 60 en 70 verandert alles. De universiteit wordt een actiebolwerk en studenten zitten op daken van panden om te protesteren tegen verkrotting en leegstand. ‘We wilden in het programma niet alleen de universiteit laten zien, maar ook de stad. Want die veranderde mee’, vertelt Ineke Martin van Nijmegen Blijft in Beeld. ‘De films moeten ook interessant zijn voor alle bewoners van Nijmegen en omgeving.’

Hoe snel de ontwikkelingen in Nijmegen zelfs de laatste 25 jaar zijn geweest, komt naar voren in een korte reportage uit 1999 van de stichting zelf. Met enige trots worden nieuwe gebouwen getoond zoals het politiebureau aan de Stieltjesstraat, Museum Het Valkhof en schaatsdomein Triavium. Inmiddels worden die allemaal gezien als ‘probleemgebouwen’ die gesloopt of aangepast moeten worden. Rosendaal: ‘En van de horeca uit die tijd is bijna helemaal niks meer over.’

Dit artikel van Geert Willems stond eerder in De Gelderlander.