Lol maken, genieten van het leven. Nederlanders vinden dat belangrijker dan ooit. Net als financiële zekerheid. Dat blijkt uit de vijfjarige enquête die Nijmeegse sociologen hebben gehouden onder een afspiegeling van de Nederlandse bevolking.

Nijmeegse sociologen houden al dertig jaar bij hoe Nederlanders denken over zaken als politiek, werk, religie en waarden. De peilingen worden gehouden in het kader van het onderzoeksprogramma Sociaal-culturele ontwikkelingen in Nederland (SOCON). Elke vijf jaar leggen ze een steekproef van Nederlanders dezelfde vragenlijst voor. Onlangs deden ze dat opnieuw. De manier waarop Nederlanders in het leven staan, blijkt duidelijk aan het veranderen. De mate van hedonisme stijgt al dertig jaar. Met name de naoorlogse generatie vindt het belangrijk om te genieten van het leven. En daar hoort ook financiële zekerheid bij. Nederlanders vinden het vandaag de dag belangrijk om carrière te maken en het financieel goed te hebben. Het Zwitserlevensgevoel staat centraal. Of dat Zwitserleven nu wel of niet met een gezin wordt gedeeld, is minder belangrijk. Gezin en financiële zekerheid zijn niet meer zo met elkaar verweven als in de jaren tachtig. Opvallend genoeg is de mate waarin Nederlanders maatschappijkritisch zijn, niet afgenomen. ‘Ik had zelf verwacht dat dat na de jaren zeventig wel zou afnemen, maar dat is niet zo’, zegt hoogleraar methoden Rob Eisinga. Het kritisch zijn blijkt tegenwoordig vaker samen te kunnen gaan met een gezin. In de jaren tachtig hadden de critici juist weinig op met gezinswaarden. Waar gaat dat naartoe?  Eisinga: ‘Volgens mij is het niet negatief om te gaan voor plezier, om van het leven te genieten. Maar als dat op termijn omslaat in een mentaliteit van ikke, ikke, ikke, is dat wel anders. Daar zit je als samenleving natuurlijk niet op te wachten.’ / Martine Zuidweg