Wie schrijft er nog met pen en papier? Zeker jonge mensen, zoals studenten, doen dat steeds minder. Freek Turlings (31) is een uitzondering: hij bekwaamt zich in het handschriftonderwijs. Zijn doel: leerkrachten handvatten geven om hun leerlingen beter te leren schrijven.

De meeste studenten gebruiken tijdens hoorcolleges hun laptop. Typen gaat nu eenmaal sneller dan schrijven en bijkomend voordeel: aantekeningen raken nooit meer zoek.

Dat we door digitalisering slechter zijn gaan schrijven, die uitspraak durft Freek Turlings wel aan – ook al is het niet door de Onderwijsinspectie onderzocht. Turlings is derdejaarsstudent Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs (PWPO) en specialiseert zich in het handschriftonderwijs.

‘Handschriftonderwijs was vroeger een van de kernvakken, net als rekenen en lezen’, zegt Turlings. Niet zo gek dus, dat ouderen vaak zo mooi schrijven. Maar daar is flink de klad in gekomen. Het ontbreekt veel huidige docenten aan de kennis om hun leerlingen goed te leren schrijven.

Beter onthouden

Dat is jammer, want het gebruik van pen en papier heeft voordelen. Voor kinderen, maar ook voor volwassenen. In college blijft de stof bijvoorbeeld beter hangen, als studenten schrijven. ‘Het is al langer bekend dat studenten die meeschrijven tijdens colleges, beter onthouden wat er wordt gezegd. Je verplicht jezelf dan om actief te luisteren en de boodschap kernachtig op te schrijven.’

Studenten die op hun laptop meetypen, kunnen het tempo beter bijhouden en worden daardoor niet gedwongen de stof samen te vatten. ‘Studenten zijn dan zo druk met tikken dat ze de inspanning uitstellen om te begrijpen wat er wordt gezegd.’

Flink aan de bak

Op verzoek van zijn opleiding begon Turlings zich twee jaar geleden te specialiseren in het handschriftonderwijs. Hij zet zich in voor een revival – ook bij de opleiding PWPO aan de Radboud Universiteit, die opleidt tot leerkracht in het basisonderwijs. Nu geeft hij zijn opgedane kennis weer door aan andere docenten in spe in de rol van werkgroepdocent. ‘De studenten in mijn colleges moeten soms flink aan de bak’, zegt hij. Sommigen zijn het niet gewend met de hand te schrijven. Vooral de schrijfvaardigheid van jongens laat weleens te wensen over.

‘Een kwart tot de helft van de kinderen die bij de fysio terechtkomen, gaat vanwege handschriftproblemen’

Via die weg wil hij bijdragen aan beter handschriftonderwijs op basisscholen. En dat is nodig. Teken aan de wand is dat leerlingen steeds vaker naar de fysiotherapeut worden gestuurd, omdat ze moeite hebben met schrijven. ‘Een kwart tot de helft van de kinderen die bij de fysio terechtkomen, gaat vanwege handschriftproblemen’, weet Turlings. Belachelijk, vindt hij: het moet ze gewoon goed geleerd worden.

Regels

En daar kunnen duidelijke regels over hoe kinderen moeten schrijven bij helpen. Er bestaat nog weleens discussie of kinderen hun eigen handschrift moeten kunnen ontwikkelen. Nee, zegt Turlings. ‘Kinderen willen gewoon weten hoe het moet’, zegt Turlings. Moet de verticale streep van de letter ‘d’ bijvoorbeeld kaarsrecht staan of mag die ook een beetje schuin omhoog gaan?

‘Dit soort regels neemt twijfel weg bij de kinderen’, zegt Turlings. ‘Dan worden ze er snel beter in en daar hebben ze de rest van hun leven profijt van.’