Letterenstudent van de toekomst lost problemen op
-
Foto: Gerard Verschooten
De problemen binnen de letterenfaculteit zijn zo hoog opgelopen, dat alleen drastische ingrepen in het onderwijs nog soelaas kunnen bieden. De nieuwe plannen, die vandaag voorliggen in de facultaire medezeggenschap, omvatten onder meer een nieuw vak dat studenten onderdompelt in maatschappelijke vraagstukken. “Ons profiel heeft een missie.”
‘De problemen zijn zo urgent dat een aanpassing van het huidige model niet meer voldoende is.’ Aldus Edwin van Meerkerk, onderwijsdirecteur van de letterenfaculteit, over de commissie die al sinds maart druk doende is met de hervormingsplannen. Voor de drie grootste problemen: zie kader.
Letteren onder druk
# 1 Hoge werkdruk
Het enthousiasme en engagement voor het onderwijs is hoog, aldus het rapport, en toch “ervaren docenten in alle opleidingen een hoge en toenemende werkdruk die niet houdbaar is”.
#2 Minder studenten
Tegelijk signaleert de faculteit een krimp van eerstejaars inschrijvingen van vrijwel alle bacheloropleidingen: die is de afgelopen twee jaar met bijna een kwart gedaald.
# 3 Niks doen is geen optie
Het bestuur waarschuwt voor verdere studentenkrimp en teruglopende financiering, met als gevolg minder tijdelijke docenten en een nog hogere onderwijslast voor de vaste staf.
De naam van de commissie – Omdenken – verraadt dat de meest wilde plannen aan de orde zijn geweest om orde op zaken te stellen. ‘Iedereen heeft met de voeten op tafel kunnen bijdragen met allerhande creatieve plannen’, zegt Van Meerkerk. Vandaag liggen de plannen voor ter instemming bij de facultaire medezeggenschap.
Het meest zichtbaar voor studenten is een nieuw onderwijspakket dat moet aansluiten op de zogeheten Nationale Wetenschapsagenda. Daarin staan vragen als ‘Hoe dragen taal, communicatie en culturele factoren bij aan goede gezondheidszorg?’ en ‘Hoe kunnen erfgoedinstellingen bijdragen aan een inclusieve samenleving?’ Als sluitstuk van dit praktijkgerichte onderwijsblok geven studenten advies aan een maatschappelijke partner, zoals een museum of bibliotheek.
Maatschappelijke betrokkenheid
Het nieuwe onderwijspakket komt in plaats van de huidige waslijst aan minoren. De plannenmakers noemen als grote pluspunt de mooie combinatie van disciplinaire diepgang en maatschappelijke betrokkenheid. De faculteit kiest nadrukkelijk niet voor de uitweg om nieuwe interdisciplinaire modestudies te bedenken. Er wordt “grote waarde gehecht aan het behoud van de disciplines”, aldus het rapport.
Ook achter de schermen gaat van alles overhoop. Zo veranderen de huidige tien afdelingen, met elk ondersteuners voor de in totaal twintig bachelor- en masteropleidingen, in drie ‘departementen’. Naast de beter gestroomlijnde organisatie komt er bovendien een nieuw model om onderwijsuren toe te kennen aan de docenten. De nieuwe berekeningen nemen de docent als uitgangspunt, en niet het huidige oerwoud aan rekenmodellen dat veel docenten overbelast. Zo zal een ud’er straks nooit meer dan de toegeschreven 70 procent van zijn tijd hoeven besteden aan onderwijs, aldus de belofte.
Geen bezuiniging
Het faculteitsbestuur benadrukt dat de vernieuwing “geen bezuinigingsoperatie” is. Integendeel, aldus het rapport: ze moet juist voorkomen “dat op termijn medewerkers worden ontslagen”. Al aanstaand studiejaar is de nieuwe organisatie een feit. Het nieuwe profielonderwijs over maatschappelijke vraagstukken start pas in het tweede studiejaar, zodat nog ruim tijd is om thema’s te bedenken. ‘Er zijn al goede ideeën binnengekomen’, zegt Van Meerkerk, ‘en iedereen met een goed plan is welkom.’
J.P. schreef op 15 december 2017 om 19:32
Als studenten en academici in de letteren ergens goed in zijn dan is het wel het ontrafelen van de problemen in bovenstaande gedachtewijzen en redeneringen (b.v. het historisch-en cultureel te duiden). Toch grappig dat zij zwelgen in de van boven opgelegde defaitistische stemming en niet (ook openlijk) hun monden open trekken tegen de barbarij die deze Nationale Wetenschaps(-afbraak)agenda inhoudt.
De hele discussie over geld is bizar. Waarom zou een universiteit een kwalitatief goede studie opdoeken, terwijl er geld genoeg blijkt te zijn voor allerlei secundaire (en rand-) zaken als dure verbouwingen, idiote learninganalyticssystemen, communicatie-en marketingafdelingen en ga zo nog maar even door. Zeker de medezeggenschap heeft zich te verzetten tegen deze argumentatie (dat bepaalde maatregelen nu eenmaal omwille van het rendement en/of nut van de opleiding genomen dienen te worden omwille van het voortbestaan van de studie) die veel te vaak wordt aangehaald door bestuurders die al met handen en voeten gebonden zijn.
En van dit soort bullshit-slogans zou iedereen natuurlijk al schoon genoeg moeten hebben: ”De problemen zijn zo urgent dat een aanpassing van het huidige model niet meer voldoende is.” Zullen we alvast de noodtoestand uitroepen op de RU, zodat ieder nuttig en creatief ideetje zonder de tijd verkwistende kritiek van de medezeggenschap er zo snel mogelijk doorheen gebonjourd kan worden?
D.v.L. schreef op 16 december 2017 om 00:41
Als ik correct ingelicht ben, hebben de plannen vandaag niet ter instemming voorgelegen, omdat de medezeggenschap – mijns inziens terecht – ze als te weinig concreet heeft beoordeeld.
Martijn van Weele schreef op 20 december 2017 om 12:47
Dit is noch een oplossing voor de werkdruk van docenten, noch iets dat meer studenten gaat aantrekken. Studenten kiezen geen letterenstudie om wat ze voor de maatschappij kunnen doen. Zij kiezen de studie om zich te verdiepen in iets dat ze interesseert, en het voornaamste middel voor deze verdieping zijn de minoren. Noch momenteel lopende studenten, noch aankomende studenten zullen blij zijn met het vooruitzicht dat die mogelijkheid tot verdieping zal worden ingeperkt of zelfs volledig zal worden geschrapt ten gunste van maatschappelijk nut van de studie. Als dit wordt doorgevoerd ga ik in ieder geval ergens anders heen. Ergens waar ik me wel kan verdiepen.
Eveneens is het mijn ervaring dat veel minoren gegeven worden door docenten die een bepaald verhaal willen vertellen. Schaf de minoren af, en die docenten kunnen hun verhaal niet doen in de daarvoor aangewezen tijd. Als een docent het belangrijk vindt om zijn verhaal aan zijn studenten te vertellen, dan zal hij het in een ander moment moeten proppen, wat de werkdruk mogelijk just vergroot. Daarnaast zullen voor de nieuwe vakken die in de plaats van de minoren voorgesteld worden ofwel nieuwe docenten nodig zijn die de universiteit meer geld gaan kosten, ofwel oude docenten moeten worden ingezet die eigenlijk geen verstand van het onderwerp hebben, de werkdruk verhogend, en de kwaliteit van de cursussen verlagend.