Limburgse dialekgrenze kloppe neet

10 nov 2016

Inne neet-Limburger woar ’t waarsjienlik noeëts ópgevalle, mar d’r zit e groeët versjil tösje de dialekte van Noord- en Zuid-Limburg. Promovendus Frens Bakker tuuënt aa dat de grens tösje die versjillende dialekte angesj lup wie altied aagenoame woeëd.

Limburgers en hun dialek, ’t blief ing aparte combinatie. De res van Nederland deet döks get lacherig uuëver hun zengerig taaltje, de Limburgers zelver zunt d’r gruuëtsj óp. ‘In anger provincies is ’t plaatsjelik dialek get um dich e bietje vuur te sjame’, zeët Bakker. ‘Dat sentiment leëft in Limburg gaar neet. In de res van Nederland vingt me ’t dialek vuural truuk in de arbeidersklasse, mar in Limburg is ’t wiedversjpreid, óch in de huuëgere klasse.’

Grijze stippellijn: tot dusver veronderstelde grens tussen noord en zuid Blauwe doorlopende lijn: nieuwe grens volgens Bakker. Tussen de blauwe doorlopende lijn en de blauwe streepjeszone ligt een tussenzone.

Kaart: de gries sjtippellieng is de noord-zuid grens woa me döks van oet góng. De blauw durchlopende lieng is de grens die Bakker vóng. Tusje de blauw durchlopende lieng en de blauw sjtriepkeszone lik ing middezone, woa-in de dialekte get kótter bij de zuidelike sjtunt.

Ofsjoeën inne Limburger normaal gesjproake alle dialekte prima versjteet, zunt d’r toch belangrieke óngerlinge versjille. D’r is ing dudelike twieëdeling tösje ’t Noord-Limburgse Kleverlands dialek en de Zuidnederfrankische ‘Limburgse’ dialekte. Döks is gezag dat de grens de sjeidslieng is tusje gebiede woa me ‘ik’ en ‘ook’ zeët, teëgenuuëver ‘ich’ en ‘auch’. Die grens lup graad ónger Maasbree en Venlo.

Bakkes hat ’t deepgoand óngerzóch. Heë selekteerde ing groep wöäd oet de zoeëgeneumde Schwadesh-lies, mit doa-óp ing reeks universeel wöäd wie man, vrouw, water, groeët en kling. ‘Normaal weëd die lies gebroek um de moate van verwantsjap tusje tale te óntdekke.’

Bakker hoofde neet bij d’r bekker in de rie te goa sjtoa um te hure wat vuur dialek me in jieëker Limburgs dörp kalt. Heë gebroekde ouw dialek-enquêtes oet de vurrige twieë ieëwe, woa-in de fonetische oetsjproak van wöäd is vasgelag. ‘V’r hant alle versjille gekwantificeerd. Is ing woadvorm noordelik of zuidelik? Los doavan hant v’r d’r computer de óngerlinge dialekaafsjteng loate berekene. Óp dis meneer koam ing dudelike dreideling tevuursjien: noord-midde-zuid. Venlo bliek noe bevuurbeeld waal degelik in ’t zuidelike Zuidnederfrankische deel te ligke, dat is angesj as v’r altied gedach hant.’

Omgezet uit het Nederlands in een Zuid-Limburgs dialect. Vertaling: Ton van de Wijngaard, Streektaalfunctionaris verbonden aan het Huis van de Kunsten Limburg.

6 reacties

  1. Ro schreef op 10 november 2016 om 15:28

    Ik vraag me af welk Zuid-Limburgs dialect meneer Van de Wijngaard heeft gebuikt omdat ik er verschillende denk te herkennen. Het stuk lezen was in ieder geval niet moeilijk.

    • Tim Van Ham schreef op 10 november 2016 om 15:57

  2. Bert (va Voelender) schreef op 10 november 2016 om 15:43

    Leuk dit! Mè dus waal op basis van gegeëves oet 1950 en vreuger, ich vroag mich dus aaf wie dat teëgewoadig is.

    • Tim Van Ham schreef op 11 november 2016 om 11:42

      De publicatie heet voluit ‘Waar scheiden de dialecten in Noord-Limburg? Een dialectometrisch onderzoek naar het gewicht van isoglossen’, maar verschijnt pas op 21 november.

  3. Heagelsum is goije schreef op 27 maart 2019 om 18:25

Geef een reactie

Vox Magazine

Het onafhankelijke magazine van de Radboud Universiteit

lees de laatste Vox online!

Vox Update

Een directe, dagelijkse of wekelijkse update met onze artikelen in je mailbox!

Wekelijks
Nederlands
Verzonden!