Robbert Dijkgraaf, Ionica Smeets en Ben Feringa. Aan bekende wetenschappers geen gebrek gisteravond tijdens het Gala van de Wetenschap in Amsterdam. Radboud-sterrenkundige Heino Falcke sloot de avond af met een pleidooi voor teamwetenschap die generaties overstijgt.

Het Gala van de Wetenschap is een jaarlijks publieksevenement van tijdschrift New Scientist. In het Internationaal Theater Amsterdam vertellen tien mensen – voornamelijk onderzoekers – over hun passie voor wetenschap.

Zo pleitte Nobelprijswinnaar Ben Feringa gisteravond voor meer ruimte voor fundamenteel onderzoek. ‘Als wetenschapper bevind je je vaak in niemandsland, als een ontdekkingsreiziger.’ Er is tijd nodig om serendipiteitsontdekkingen, toevalstreffers, te doen, legde hij uit. ‘Daardoor kon Tasman Tasmanië en Nieuw-Zeeland ontdekken.’

Idolisering

Radboud-sterrenkundige Heino Falcke mocht de avond afsluiten. ‘Voor mij is het belangrijk om te laten zien dat we voortbouwen op het werk van anderen’, zei hij van tevoren in de coulissen. ‘Tijdens zijn presentatie liet hij alle natuurkundigen de revue passeren die de foto van het zwarte gat dit voorjaar mogelijk hebben gemaakt. Van Albert Einstein en James Clerk Maxwell tot Karl Schwarzschild.

Toch wil hij waken voor de ‘idolisering’ van wetenschappers. ‘Wetenschap is groepswerk, iedereen is belangrijk. Daarom laat ik ook iedereen die bij de foto van het zwarte gat betrokken was in beeld komen.’ Hij ziet zichzelf ondanks alle aandacht – gastheer en New Scientist-hoofdredacteur Jim Jansen kondigde hem aan als ‘man van het jaar’ – niet als lichtend voorbeeld voor anderen. ‘Het gaat erom dat ieder zijn of haar talent optimaal benut en zijn eigen weg vindt. Die overtuiging komt ook vanuit mijn geloof.’

Ook bracht Falcke het schoolproject in Namibië onder de aandacht. In het Afrikaanse land, waar het zwarte-gatconsortium een telescoop wil neerzetten, trekken astronomen met een mobiel planetarium langs scholen. Collega-astronoom Marc Klein Wolt startte onlangs een crowdfundingactie, die ook gisteravond prominent in beeld kwam. Falcke: ‘Zo kunnen we de nieuwe generatie enthousiast maken voor wetenschap, en hopelijk ook astronomen krijgen met een meer diverse achtergrond. Het zijn nu toch vooral witte mannen met grijs haar, zoals ik.’