De landelijke en Nijmeegse studentenbonden beloven een hete lente. Ze willen voorkomen dat het kabinet gaat snijden in de studiefinanciering. Speerpunt van actie is de afschaffing van de basisbeurs in de masterfase. Er komen straks minder afgestudeerde masters, vrezen de studenten. Niet waar, zegt de overheid.

Ons staat de grootste bezuiniging op de studiefinanciering te wachten sinds de invoering ervan, zegt de LSVb. De studentenvakbond kondigt acties aan in de derde week van maart. ‘Met dit wetsvoorstel bezuinigt Zijlstra over de ruggen van studenten en op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs’.

Masters
Ook in Nijmegen zullen manifestaties op gang komen. De hoop is dat de protesten gunstig uitpakken op de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer, dit voorjaar.
Cruciaal in dat wetsvoorstel is de afschaffing van de basisbeurs in de masterfase. De overheid zet de beurs om in een lening. De hamvraag: laten studenten de master – of zelfs de universiteit -links liggen vanwege de dreigende schuldenlast?

Australië
Dat die schuld zal toenemen, is evident. Sinds 2004 is de schuldenlast al met ruim 80 procent gestegen, van 7.939 euro tot 14.657 euro. ‘Niks aan de hand’, zegt staatssecretaris Zijlstra. Het nieuwe stelsel is ‘toekomstbestendiger’ dankzij eenvoudiger regels en de ‘financiële verantwoordelijkheid’ van de student neemt toe. Om aan te tonen dat de toegankelijkheid niet in gevaar komt, wijst Zijlstra op een rapport van het CPB uit 2010. Verder verwijst hij geruststellend naar het leenstelsel in Australië, Engeland en Canada. Hogere eigen bijdragen hebben daar ‘geen negatieve invloed gehad op de onderwijsdeelname’.

Fors
Toch heeft de Raad van State al kritische noten gezet bij het wetsvoorstel. Dat er geen negatieve invloed zou bestaan op toegankelijkheid noemt de raad ‘onnauwkeurig’. Het Nijmeegs universiteitsbestuur bevestigt dit oordeel. Het rapport is een literatuurstudie naar eerdere veranderingen in de stufi, en geen enkele ingreep is zo fors als wat nu wordt voorgesteld.

Economische crisis
Studentenorganisatie ISO, samen met de LSVb en de Landelijke Kamer van Verenigingen aanstichter van de actieweek, doet een duit in het zakje om de wet onderuit te halen. Als nadelig effect wijst ISO in een eigen studie op het gevaar dat studenten zich terugtrekken uit het verenigingsleven, en dit zijn ‘juist activiteiten die voor werkgevers van groot belang zijn’. Dat studenten zonder basisbeurs vrolijk doorstuderen, klopt niet. In het ISO-onderzoek, uitgevoerd onder 2.500 studenten, blijkt dat 12 procent van de studenten het straks na de bachelor voor gezien houdt. Dat geldt met name voor de tweejarige masters – veelal in de bètahoek.

Leenangst
Zijlstra is laconiek over eventuele leenangst, maar Nijmeegse cijfers bewijzen al jaren dat studenten niet van lenen houden. De economische crisis helpt de staatssecretaris intussen niet. Hij zadelt studenten immers op met hogere schulden in een tijd dat dezelfde overheid leven op krediet wil inperken. In de toelichting bij de wet staat niets over deze tegenstrijdigheid. Desgevraagd kan ook de woordvoerder van Zijlstra hierover geen uitsluitsel geven. Er lijkt voor studenten dus reden genoeg voor actie. Op naar een hete lente. / Paul van den Broek