Als het hoger onderwijs snel weer open kan, zullen studenten een medisch mondneuskapje moeten dragen. Ook als ze zitten. Dat adviseert het Outbreak Management Team. Arts-microbioloog Andreas Voss legt uit waarom.

Waar veel mensen uit verschillende huishoudens samenkomen moet voortaan een medisch mondkapje gedragen worden. Dat geldt ook voor studenten in hoorcolleges en tijdens fysieke tentamens. Dat staat in een conceptadvies van het Outbreak Management Team (OMT) aan het kabinet dat afgelopen maandag werd gepubliceerd. Vrijdag beslist het kabinet of het deze maatregelen overneemt.

Uitbreiding maskerbeleid

‘Voor de delta- en eerdere varianten was dit advies niet nodig, maar omikron is veel besmettelijker’, zegt OMT-lid Andreas Voss, arts-microbioloog van het CWZ en het Radboudumc. ‘Daarom is ervoor gekozen om het maskerbeleid uit te breiden. Het gaat niet alleen om de plek waar het masker gedragen moet worden, maar ook om de kwaliteit ervan.’

Medische mondneusmaskers hebben een hogere filtercapaciteit en werden tot nu toe vooral in het ziekenhuis gedragen. ‘De meerderheid van de niet-medische mondneusmaskers beschermt minder goed. Vandaar onze voorkeur voor medische mondneusmaskers met gewaarborgde kwaliteit.’

Kan het hoger onderwijs opnieuw open met de medische mondmaskers?

‘Iedereen realiseert zich dat het hoger onderwijs snel weer open moet. Maar we moeten ook beseffen dat studenten tot de leeftijdsgroep behoren waarin omikron in absolute aantallen het meest verspreid is, ook nu al. Het hoger onderwijs moet niet de motor van de pandemie worden.’

‘Er moet een perspectief komen voor studenten’

‘Tegelijk moet er een perspectief komen voor studenten. Medische mondneusmaskers kunnen daarbij helpen, maar ik kan niet vooruitlopen op de heropeningsplannen.’

Wat kan het hoger onderwijs nog meer doen om opnieuw te openen?

‘Nadenken over de manier waarop fysiek onderwijs wordt ingezet. Hoorcolleges met grote groepen zouden online kunnen blijven, en werkcolleges met vaste samenstelling zouden – op afstand en met goede ventilatie – wél fysiek kunnen. Ik zou me kunnen voorstellen dat studenten de fysieke contacten met hun directe vrienden of collega’s in de vaste werkgroepen meer missen, dan de fysieke bijeenkomst van honderden mensen tijdens een college.’

Is het wel te doen om medische mondmaskers te dragen tijdens een tentamen van drie uur? Krijg je dan voldoende adem?

‘Het is te doen, maar leuk is het niet. Maar ook dat is een reden waarom we medische mondneusmaskers adviseren, en geen FFP2-maskers (zie kaderstuk, red.). Van die laatste weten we dat bij langdurig gebruik mensen last kunnen krijgen van hoofdpijn en concentratiestoornissen. Langdurig gebruik van FFP2-maskers wordt afgeraden voor mensen met longklachten en voor zwangere vrouwen, omdat je minder makkelijk lucht kan halen.’

‘De exacte regels komen nog, maar het is de bedoeling om medische mondneusmaskers te gebruiken waar veel mensen uit verschillende huishoudens in wisselende samenstelling bij elkaar komen. In werkgroepen met een vaste samenstelling zou goede ventilatie en anderhalve meter afstand voldoende kunnen zijn, dan is een mondneusmasker niet nodig. In anders situaties, zoals bij colleges, waar meer mensen bij elkaar samenkomen en afstand houden moeilijker is, zou je wel een medisch mondneusmasker moeten dragen.’

Kan je een hele dag hetzelfde medisch mondmasker gebruiken?

‘In de zorg mogen medische mondneusmaskers niet meer dan drie à vier uur achter elkaar gedragen worden. Maar medische mondmaskers zijn ook wat duurder. In de praktijk ga ik ervan uit dat mensen één masker per dag zullen gebruiken. Belangrijk te weten is dat een verzadigd of vochtig masker niet meer beschermt. Daarom is het misschien nuttig om steeds een reservemasker bij je te hebben.’

‘Veel mensen halen het ding van hun neus als ze niezen of hoesten. Dat is net het moment waarop ze de meeste aerosolen verspreiden. Denk er dan aan je neus op tijd met een zakdoek te bedekken.’

Tot wanneer zou het dragen van medische mondmaskers nodig zijn?

‘Dat hangt ervan af hoe onze kennis van omikron, en van toekomstige varianten, evolueert. Recente data uit Californië laat definitief zien dat omikron minder virulent is, dat er relatief minder mensen worden opgenomen in het ziekenhuis en dat ze korter in het ziekenhuis verblijven. Ook de overgang naar de IC en de mortaliteit is minder. Dat zijn heel goede indicaties. Hoe meer wij van deze indicaties krijgen, hoe eerder we maatregelen kunnen loslaten.’

‘We hebben nog helemaal geen data over de link tussen omikron en long covid’

‘Maar over de link tussen omikron en long covid hebben we bijvoorbeeld nog helemaal geen data. Hoe meer gegevens wij hebben, des te beter wij kunnen nadenken over veilige maatregelen.’