In 2015 zijn drie keer zoveel Nederlanders positief over een ruimhartige opvang van asielzoekers dan in 2002. Dat blijkt uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau, waar Nijmeegse sociologen aan meewerkten.

Waar in 2002 iets minder dan 10 procent van de Nederlanders aangaf vóór het ruimhartig opnemen van asielzoekers te zijn, was dat percentage in 2015 gestegen naar bijna 30 procent. Daar staat nog altijd tegenover dat iets minder dan de helft van de ondervraagden vindt dat de overheid niet soepel moet zijn bij het beoordelen van asielaanvragen.

Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en de Radboud Universiteit. Roza Meuleman, universitair docent sociologie, is een van de auteurs van het rapport en benadrukt dat de cijfers waarop het onderzoek is gebaseerd tot begin 2015 lopen. ‘De aanslagen in Parijs en de grote instroom van vluchtelingen vallen er daarom buiten. Die zouden een impact kunnen hebben op de trend.’

Waarom veel meer Nederlanders begin 2015 positiever stonden tegenover het opnemen van vluchtelingen dan in 2002, is niet onderzocht in het rapport. Toch waagt Meuleman zich aan een verklaring. ‘Tot 2014 bleef het aantal asielzoekers beduidend lager dan in de jaren negentig en begin 2000. Vanuit ervaren economische of culturele dreiging zou dit kunnen verklaren waarom houdingen in Europa in 2002 omtrent asielbeleid meer restrictief waren dan in begin 2015.’ Meuleman sluit dan ook niet uit dat de hoge asielinstroom van het afgelopen jaar een daling tot gevolg heeft in de bereidwilligheid tot asielopnames.

Waarde
Toch is de waarde van het nieuwe SCP-rapport niet te onderschatten, vindt Meuleman. ‘In het rapport wordt op een systematische wijze de houding ten opzichte van asielzoekers in vijftien Europese landen onder de loep gelegd. Het maakt het wetenschappers mogelijk om landen te vergelijken en een trend over de lange termijn waar te nemen. Het zou bovendien interessant zijn om te onderzoeken hoe de asielinstroom per land zich verhoudt tot de bereidwilligheid van inwoners om asielzoekers op te nemen.’

Met de 30 procent van de Nederlanders die voor een ruimhartig asielbeleid is, scoort Nederland overigens behoorlijk laag. Alleen België en Tsjechië nemen een lagere positie in. Opvallend genoeg staat Polen bovenaan met een score van meer dan 60 procent, kort gevolgd door landen als Zweden, Noorwegen en Frankrijk. Juist Polen verzet zich de afgelopen tijd tegen het opnemen van asielzoekers. Op de gevolgen van migratie voor de economie of het culture leven, en de algemene houding ten opzichte van het verwelkomen van mensen van een andere etniciteit, scoort Nederland gemiddeld in Europa.

Zorgen
Verschillende media hebben inmiddels bericht over het rapport van het SCP. Waar nu.nl bijvoorbeeld de nadruk legt op de stijging van het aantal mensen dat voor een ruimhartig asielbeleid is, benadrukt The Post Online dat het oude cijfers betreft. Meuleman: ‘Het is goed dat beide kanten belicht worden door de media, want onze analyses laten deze nuance juist zien: de bereidheid tot opnemen van asielzoekers is gestegen tot begin 2015, maar er is ook een grote groep mensen die zich zorgen maakt over de instroom van asielzoekers naar ons land.’ / Mathijs Noij