Alle aandacht die er op dit moment is voor de mentale toestand van studenten heeft veel weg van een ‘hype’. Dat zegt de Tilburgse psycholoog en voormalig hoogleraar Peter van der Velden. ‘Het is nooit bewezen dat studenten het steeds moeilijker krijgen.’

In Nijmegen wordt hard nagedacht over stappen die de universiteit moet zetten om het welzijn van haar studenten te verbeteren. Vorig jaar bleek uit eigen onderzoek onder 4.000 studenten dat de Nijmeegse student veel druk ervaart (56 procent) en dat één op de vijf zich weleens eenzaam voelt. Het college van bestuur kondigde vervolgstappen aan.

Niet alleen op de Radboud Universiteit maken studenten en bestuurders zich zorgen. Ook een onderzoek op de Hogeschool Windesheim van dit jaar haalde de landelijke media. De meest in het oog springende conclusie: een op de vijf studenten daar zou binnen de categorie ‘een hoog risico op zelfdoding’ vallen. Daar kwam vorige week een onderzoek bij van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), op basis waarvan de Volkskrant kopte: ‘Mentale druk op jongeren neemt gevaarlijke vormen aan’.

‘De aandacht voor studentenwelzijn wordt gebruikt voor een politiek spel’

‘Tja, dat is een typische krantenkop’, oordeelt gezondheidspsycholoog Peter van der Velden. Het artikel is volgens zijn analyse een nieuw hoofdstuk in de hype die is ontstaan rondom het welbevinden van studenten. ‘Een hype bovendien die gebruikt wordt door studentenvakbonden om een politiek spel te spelen: ze kunnen er druk mee uitoefenen op universiteiten.’

‘Natuurlijk zijn er gezondheidsproblemen onder studenten, ook mentaal’, gaat Van der Velden door. ‘Die vind je namelijk in elke bevolkingsgroep. Het gaat fout als media suggereren dat er sprake is van een trend. Het is namelijk nooit bewezen dat studenten het steeds moeilijker krijgen. Wie het rapport van het RIVM erbij pakt, leest dat ook niet terug in de conclusies.’

De psycholoog, die aan de Tilburgse universiteit werkte als hoogleraar, wijst op onderzoek dat hij zelf uitvoerde met twee collega-wetenschappers. Daarvoor maakten zij gebruik van een panel van het onderzoeksbureau CentERdata. Jongeren in de leeftijd van 19 tot 24 jaar werden met elkaar vergeleken in de jaren 2007, 2012 en 2017. Uitkomst: de (mentale) gezondheid van jongeren (studenten en niet-studenten) is in al die jaren stabiel gebleven. Die uitkomst is in lijn met een grote epidemiologische internationale studie uit 2016, aldus Van der Velden.

Hbo en mbo

Dat de Radboud Universiteit extra inspanning wil doen om het welzijn van haar studenten te verbeteren, noemt Van der Velden ‘prima’. ‘Daar kan je niet tegen zijn – dat we ons om elkaar ontfermen is goed.’

‘Het is alleen de vraag wat de universiteit ermee verwacht te bereiken, gezien de lange periode dat het psychisch welbevinden van jonge mensen al op hetzelfde niveau is. Daarnaast moet het argument niet zijn dat de mentale problematiek nu opeens de pan uit rijst, want daar zijn geen aanwijzingen voor.’ Ook ziet Van der Velden geen reden om aan te nemen dat universitaire studenten met meer psychische klachten rondlopen dan leeftijdsgenoten op het hbo of mbo, dus het debat zou zich niet alleen op academische studenten moeten toespitsen.

Overigens plaatst Van der Velden vraagtekens bij het onderzoek uitgevoerd door de Radboud Universiteit, aangezien 4.000 van de ruim 20.000 studenten de moeite namen de enquête in te vullen. ‘Bij een steekproef van minder dan 20 procent moet je heel voorzichtig zijn met het trekken van conclusies.’

Maar, als het allemaal wel mee valt, hoe komt het dan dat de wachtrij voor de studentenpsycholoog de afgelopen jaren zo hard gestegen is? Daar heeft Van der Velden een alternatieve verklaring voor: de acceptatie om professionele hulp te zoeken, is groter geworden. ‘Daar hebben campagnes om bijvoorbeeld depressies bespreekbaar te maken aan bijgedragen.’