Bedreiging en intimidatie richting wetenschappers komt steeds vaker voor, ziet de Vereniging van Universiteiten, VSNU. De organisatie bedacht een aantal maatregelen en tips voor universiteiten. Er komt onder meer een landelijk meldpunt.

Wetenschappers die haatberichten, intimidatie en bedreigingen ontvangen, kunnen beter ondersteund worden, vindt de Vereniging van Universiteiten (VSNU). Vorige week publiceerde de koepelorganisatie een ‘handreiking’ met landelijke maatregelen en actiepunten voor instellingen. Alle rectoren magnifici van de veertien Nederlandse universiteiten zetten er hun handtekening onder.

‘Het is voor het eerste dat ik dat zie’, zegt VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg in een video van de overhandiging van het document aan demissionair minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). De rectoren ondertekenden het document volgens hem ‘om aan te geven dat we pal voor en achter onze wetenschappers staan’.

Naast aanbevelingen en tips, staan er in het document daadwerkelijke maatregelen die elke universiteit moet gaan invoeren. Er komt een landelijk meld- en adviespunt waar wetenschappers die met online haat, intimidatie en bedreigingen te maken hebben, terechtkunnen. Alle universiteiten gaan een zero tolerance beleid voeren als het gaat om haat en intimidatie. Én de instellingen gaan inzetten op ‘zowel preventieve als reactieve’ maatregelen zoals online weerbaarheidstrainingen of psychosociale hulp.

De nieuwe tips en maatregelen kwamen tot stand in samenwerking met universiteiten en bedreigde wetenschappers. Een voorbeeld van een ‘actiepunt’ is zorgen voor een duidelijke procedure. Wetenschappers moeten op een universiteit weten waar ze terechtkunnen. Dat is aan de Radboud Universiteit bijvoorbeeld nog niet heel eenduidig. Sommige wetenschappers meldden zich bij hun decaan, andere vinden steun bij collega’s. Ook de communicatieafdeling van de universiteit pakt veel op, zei woordvoerder Martijn Gerritsen eerder al tegen Vox.

Wegebbende aandacht

De VSNU houdt het aantal intimidaties of bedreigingen in de richting van Nederlandse wetenschappers niet bij. Toch heeft het instituut het idee dat het de afgelopen jaren méér voorkomt. ‘Zeker in coronatijd’, zegt Duisenberg in de video. De VSNU noemt bedreigde OMT-leden expliciet op haar site.

‘Ik blijf me afvragen, waarom nu pas?’ reageert de Nijmeegse religiewetenschapper Martijn de Koning over de maatregelen. Hij vindt het document een goede stap, maar wetenschappers hebben volgens hem al veel langer te maken met haat en intimidatie. Hijzelf is daar een goed voorbeeld van. Twee keer benaderde hij de politie vanwege een bedreiging. Nu er door corona veel aandacht voor bedreigingen is gekomen, is hij bang dat met verminderde aandacht voor de pandemie, ook de aandacht voor haat en intimidatie wegebt.

Over het nog op te richten ‘WetenschapVeilig’, het platform waar wetenschappers straks na een haatbericht of dreigbrief terechtkunnen, is De Koning te spreken. Daar zou hij zelf ook een melding maken, denkt hij. ‘Om een signaal af te geven. En ik denk dat het goed is dat er een plek is waar signalen bij elkaar komen.’ Dan kunnen daar weer analyses op worden losgelaten, officiële gegevens over intimidatie en bedreigen zijn er nu nog niet. De Koning hoopt ook dat het platform gaat optreden als ‘een soort waakhond’, zodat de maatregelen ook echt gaan beklijven