Met elkaar in gesprek gaan als mantra van de universiteit, maar waar blijven de besluiten?
OPINIE - Of het nu een schandaal rondom sociale veiligheid is of een discussie over een portret van een in diskrediet gebrachte oud-premier. Elke keer wil het bestuur van de Radboud Universiteit daarover 'het gesprek aangaan', valt hoogleraar Klaas Landsman op. Maar dat heeft alleen zin als daarna ook een uitspraak volgt, schrijft hij.
Het decembernummer van Radboud Magazine, het blad voor alumni van de universiteit, bevat een bijlage waarin wordt opgeroepen tot een donatie voor luisterschalen aan de Spiegelwaal. Daarmee kunnen mensen ‘met elkaar in gesprek gaan’.
Mantra
Dit lijkt inderdaad onze nieuwe mantra. In reactie op de aantijgingen van De Gelderlander (30 september 2022) dat de Radboud Universiteit een ‘giftige, onveilige werkplek voor veel vrouwen’ is, zegt ons bestuur: ‘We nemen de regie en stimuleren gesprekken waarin we gaan luisteren naar de zorgen en vragen die leven bij studenten en medewerkers.’ Onze nieuwe rector, op wie ik overigens veel hoop heb gevestigd, ziet hier een rol voor zichzelf weggelegd. ‘Door gesprekken aan te gaan.’
‘Ik wacht al meer dan twee jaar op een besluit over de Beelkamer in Huize Heyendael’
In reactie op mijn klacht dat de Radboud Universiteit voluit medewerking verleent aan de Heineken-prijzen, zelfs nadat de KNAW zich hieruit heeft teruggetrokken, hoor ik via de woordvoerder dat het college van bestuur ‘na (!) deze ronde graag het gesprek wil aangaan met onderzoekers en andere universiteiten om te zien hoe hiermee om te gaan.’
Ook de vraag of intieme relaties tussen studenten en docenten binnen de gedragscode vallen gaat onze collegevoorzitter beantwoorden door ‘het gesprek aan te gaan met zijn collega’s van andere universiteiten’.
Beelkamer
Ik wacht al meer dan twee jaar op een besluit over de Beelkamer in Huize Heyendael en het manshoge portret van de oorlogsmisdadiger Beel in het Grotiusgebouw. Uiteraard is men hierover wel het gesprek aangegaan. De ‘dialoogsessies’ over de identiteit van de universiteit begonnen ook ruim twee jaar geleden. Het kan zijn dat ik iets gemist heb, maar wat is daar eigenlijk over besloten? Oorsprong in de katholieke emancipatie? Duurzaamheid?
‘Een besluit hoeft mij niet welgevallig te zijn, als het maar een besluit is’
‘Het gesprek aangaan’ heeft alleen zin als je je vervolgens ook uitspreekt. Het was al in 2019 uit het rapport Harassment in Dutch academia. Exploring manifestations, facilitating factors, effects and solutions van Nazaer, Van den Brink en Benschop duidelijk wat er gedaan moest worden voor sociale veiligheid, namelijk het aanpakken van de hiërarchie en de doofpotcultuur. Ik merk daar niets van. Alles over Heineken en Beel is bekend. Omtrent ons resterende katholicisme suggereert twintig jaar participerende observatie dat een ruime meerderheid onder studenten en medewerkers tegenover een kleine, met elkaar wandelende elite staat.
Vertraagtaal
De feiten liggen in al deze zaken al lang op tafel: neem een besluit! In plaats daarvan is ‘het gesprek aangaan’ een vorm geworden van wat Lieke Marsman in Zomergasten (14 augustus 2022) ‘vertraagtaal’ noemde. Een besluit hoeft mij niet welgevallig te zijn, als het maar een besluit is. Desnoods noemen we ons verder de Katholieke Koloniale Louis Beel Universiteit of de Holland Heineken Universiteit van de Satan, dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben.
Intussen geef ik geen cent aan die luisterschalen.
Frank Kruijsbeek schreef op 19 december 2023 om 15:36
Mooi betoog van Prof. Landsman. De verwijzing naar het begrip ‘vertraagtaal’ is scherp en wijst denk ik terecht op de achterliggende strategie, of beter gezegd, de grondhouding van de bestuurder die om de een of andere reden onvoldoende leiderschap kan tonen in kwesties die juist vanwege het eigen gebrek aan regie richtingloos blijven etteren.
Overigens: zelfs als sprake is van een minder cynische voorkeur om constant maar het gesprek met alles en iedereen aan te gaan, valt er op die houding sowieso wel af te dingen. Inzicht in de aard van taal en ‘het gesprek’ (of het nu in relationele sfeer of op het publieke podium gevoerd wordt) leert dat het heus niet altijd onvoorwaardelijk positief uitpakt, zo’n gesprek met elkaar aangaan. Een onbehoorlijk gesprek kan juist bergen misverstand, onbegrip en frustratie opleveren. Op z’n minst zal dus gedefinieerd moeten worden wat we verstaan onder een goed gesprek, welke voorwaarden we stellen en hoe we de inbreng en spreektijd van de bijdragen ook kritisch wegen. Maar dát vereist precies weer het soort keuzes en kwalitatieve stellingnames dat vaak ontbreekt.