Goede hulp en erkenning voor slachtoffers van seksueel misbruik is hard nodig, stelt Elza Zijlstra. Zij promoveert vandaag op haar onderzoek naar het Centrum Seksueel en Familiaal Geweld Nijmegen, dat in 2012 werd opgericht. ‘Sinds #MeToo is het aantal meldingen bijna verdubbeld.’

‘Sorry, ik heb geprobeerd op te ruimen, maar het is nogal druk,’ zegt Elza Zijlstra verontschuldigend als ze de deur opent. In de woonkamer staat de was te drogen. Op tafel ligt haar proefschrift. De afgelopen vijf jaar deed Zijlstra, promovenda bij de afdeling Vrouwenstudies van het Radboudumc, onderzoek naar het Centrum Seksueel en Familiaal Geweld Nijmegen, waar ze ook coördinator was. Het doel van haar promotie? Onderzoeken hoe de hulp voor slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld kan worden verbeterd.

Bij het centrum komen slachtoffers – meestal vrouwen – die recentelijk zijn aangerand, verkracht of slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld. Zij worden medisch onderzocht op bijvoorbeeld SOA’s, krijgen psycho-educatie en worden gescreend op PTSS en andere klachten. Daarnaast kunnen ze, als ze dat willen, aangifte doen: de politie komt naar hen toe om hier meer informatie over te geven.

#MeToo

Jaarlijks melden zich zo’n vijftig mensen. Het grootste deel daarvan is nog jong: vijfenzestig procent is onder de 25 jaar. ‘Daar zitten dus ook veel studenten bij,’ vertelt Zijlstra. De groep die hulp zoekt groeit hard. ‘Sinds #MeToo is het aantal meldingen bijna verdubbeld. Wat dat betreft is het een fantastische campagne: het lijkt erop dat de discussie echt een aanjager is geweest om het taboe te doorbreken.’

En dat is hard nodig, stelt Zijlstra. Toen het centrum zes jaar geleden werd opgericht was er nog amper gebundelde zorg voor slachtoffers van seksueel misbruik in Nederland. ‘Terwijl het zo veel voorkomt: één op de acht vrouwen wordt op een bepaald punt in haar leven verkracht. Tweederde daarvan zoekt nog steeds geen hulp. Daardoor is de kans groot dat ze later psychische stoornissen ontwikkelen, of zelfs opnieuw ten prooi te vallen aan misbruik.’

‘Ik ken genoeg verhalen van studenten die zijn verkracht’

Ook in Nijmegen liggen die aantallen hoog. ‘Ik ken genoeg verhalen van studenten die zijn verkracht. Of co-assistentes die slachtoffer worden van seksuele intimidatie in ziekenhuizen. We zitten hier in Nijmegen op hetzelfde aantal meldingen als in de andere niet-Ranstedelijke centra in Nederland.’

Dat slachtoffers niet altijd met een #MeToo-verhaal naar buiten komen, ligt volgens Zijlstra eerder aan de schaamte die ze ervaren. Ze zijn bang om niet geloofd te worden en leggen de schuld bij zichzelf. ‘Zij denken net zo goed ‘was ik maar niet met hem mee naar buiten gegaan’. Het is cruciaal dat we hun verhaal serieus nemen en erkennen dat zij niet fout zaten. Daardoor zoeken ze niet alleen sneller hulp, maar gaat hun herstelproces ook vele malen beter.’

Aangifte

Ondertussen zijn zowel slachtoffers als medewerkers blij met de komst van het centrum, blijkt uit Zijlstra’s onderzoek. Veel mensen geven aan het als een veilige omgeving te ervaren. Daarnaast doet ongeveer de helft van de slachtoffers die zich in het centrum meldt ook daadwerkelijk aangifte. Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde, dat zo ongeveer tussen de zeven en  de twintig procent ligt.

Toch mag ook de universiteit meer aandacht besteden aan het onderwerp, oppert Zijlstra. ‘Laat studenten duidelijk zien waar ze naartoe kunnen als ze slachtoffer worden van seksueel geweld. En geef in de introductieweek college over thema’s als intimidatie en misbruik. In de Verenigde Staten gebeurt dat al jaren.’

Elza Zijlstra promoveert vandaag om 12.30 uur in De Aula.

Zelf slachtoffer van seksueel of huiselijk geweld? Centrum Seksueel en Familiaal Geweld Nijmegen – sinds kort omgedoopt tot Centrum Seksueel Geweld Gelderland Zuid en Midden – is bereikbaar via 024-3614187 (spoed) en 024-3224340.