Eerder deze week werd bekend dat hoogleraar Computerbeveiliging Bart Jacobs een ERC Advanced Grant krijgt. Met de beurs is een bedrag van 2,5 miljoen euro gemoeid, in te zetten voor onderzoek naar quantum computing.

Waar was u toen u het goede nieuws hoorde? ‘Ik was op een conferentie, zat in de zaal naar een presentatie te kijken. Toevallig had ik mijn laptop nog aanstaan – normaal doe ik dat nooit, het is niet netjes. Er kwam een droog mailtje binnen van de Europese Research Council (ERC), met de mededeling dat ik even op hun website moest kijken voor meer informatie. Dat heb ik vervolgens gedaan. Er stonden een aantal documenten klaar: de reviews en de mededeling dat mijn aanvraag geaccepteerd is.’ U bent vervolgens juichend de zaal uit gedanst? ‘Nee, ik ben rustig blijven zitten. Dat koste enige moeite, mijn hartslag schoot wel even omhoog. Van het praatje heb ik niets meer meegekregen. Ik heb een mailtje gestuurd naar de universiteit en nog even geprobeerd de reviews te lezen, maar was te opgewonden. Wat betekent deze grant voor u? ‘Concreet betekent deze ERC voor mij dat ik binnen dit project vijf promovendi kan aanstellen en ruimte heb voor twee postdocs die vijf jaar onderzoek kunnen doen. Dan blijft er nog wat in de pot zitten, zodat we eventueel deel kunnen nemen aan relevante congressen.’ Het onderzoek draait om quantum computing, verbetering van de beveiliging van computers. Hebben we aan het eind van het traject een quantumcomputer thuis staan? ‘Er zijn nog geen quantumcomputers. Dat is ook niet aan mij, dat is een taak voor de fysici. Dat maakt voor ons als informatici niets uit: ik hoef niet te weten hoe de transistors binnen het fysieke apparaat precies werken. Wij werken met de achterliggende logica. Een klassieke computer werkt met nulletjes en eentjes (bits): een schakelaartje op een chip staat een van de twee kanten op. Binnen de quantumlogica werken we niet met een schakelaartje maar met magische combinaties, zogenaamde superposities, van nul en een, qubits. Die qubits bieden hele interessante mogelijkheden: denk dan aan snellere overdracht van informatie en betere beveiliging tijdens het versturen van gegevens. Binnen dit onderzoek gaan we aan de slag met de fundamentele vragen van de quantumlogica. Dat moet onder andere leiden tot de fundamenten van een programmeertaal. Zonder programmeertaal geen software, en zonder software hebben we niet zoveel aan de quantumcomputer.’ Bent u trots? ‘Het is een prestigieuze grant. Er is maar een andere informaticus van een Nederlandse universiteit, Andrew Tanenbaum, die ooit een ERC heeft ontvangen. De man is een alom gerespecteerde wetenschapper, een grootheid binnen ons vakgebied. Ja, ik ben er wel trots op dat ik op dat niveau mee kan doen.’ / Mark Merks