Alle seinen staan op groen voor de bouw van een Radboudtelescoop in Namibië, dankzij een subsidie van 3,45 miljoen euro die NWO deze week aan het project heeft toegekend. De radiotelescoop moet kleurenfoto’s en bewegende beelden van zwarte gaten gaan maken.

‘Het gaat nu echt gebeuren’, reageert astronoom en projectdirecteur Marc Klein Wolt van het Radboud Radio Lab, doelend op de bouw van het kosmische meetinstrument. ‘In december kregen we al drie miljoen euro via een Europese ERC grant. Daardoor was 95 procent van de kosten gedekt, maar nu zitten we helemaal in een zetel.’ Eerder stelde de Radboud Universiteit zich ook al eens garant voor 12 miljoen euro.

Zwarte gaten

Klein Wolt is sinds 2018 kartrekker van het telescoopproject, de Africa Millimetre Telescope genaamd. Deze AMT is een samenwerking tussen vier Nederlandse sterrenkunde-afdelingen, de Universiteit van Namibië en verschillende Europese partners, onder aanvoering van de Radboud Universiteit. Hoogleraar astrodeeltjesfysica Heino Falcke is hoofdonderzoeker.

‘We gaan met technici uit Frankrijk kijken welke onderdelen we kunnen hergebruiken’

De AMT moet de missende schakel vormen in het wereldwijde netwerk van radiotelescopen (die geen zichtbaar licht opvangen, maar radiosignalen) waarmee in 2019 en 2021 foto’s van zwarte gaten gemaakt zijn die de wereld over gingen. Een telescoop in Afrika maakt een hogere fotoresolutie mogelijk, en ook video’s. Daarnaast moet het project de lokale wetenschap in Namibië en het onderwijs een boost geven.

Het NWO-geld wordt gebruikt om het wetenschappelijke team uit te breiden en om de beoogde telescoop technisch te onderzoeken. Het is een oud apparaat dat nu nog in Chili staat en opgeknapt wordt. Klein Wolt: ‘We gaan met technici uit Frankrijk die hem gebouwd hebben kijken welke onderdelen we precies kunnen hergebruiken om hem weer helemaal state-of-the-art te maken.’

Ideale locatie

Volgende maand gaan projectleden naar Namibië om twee mogelijke locaties voor de telescoop te vergelijken. Een daarvan is een onderzoeksplek waar al andere telescopen staan en onderzoeksgebouwen van het Max Planck Instituut. Klein Wolt: ‘Op die plek kunnen we de AMT nu sowieso neerzetten.’

Maar ook de in wetenschappelijk opzicht meest ideale locatie komt nu financieel gezien dichterbij, zegt de astronoom. Dat is de top van de moeilijk bereikbare Gamsberg. ‘Die plek brengt veel meer kosten met zich mee. We moeten dan niet alleen een telescoop neerzetten, maar ook een hele onderzoeksfaciliteit bouwen, en een weg aanleggen.’ Daarnaast hebben lokale boeren onderaan de berg bezwaren tegen de logistieke en wetenschappelijke activiteiten op en nabij hun grondgebied.

Als alles volgens plan verloopt, kan de telescoop er in 2025 staan.