Dertien hogescholen en universiteiten, zoals de Radboud Universiteit, liggen binnen 25 kilometer van de grens. Deze instellingen kunnen mogelijk een soepeler taalbeleid tegemoet zien.

Onderwijsminister Eppo Bruins zet de dertien onderwijsinstellingen op een rijtje in antwoord op vragen van de Eerste Kamer over zijn begroting. Of eigenlijk veertien: de samenwerking van de universiteiten in Maastricht en Hasselt telt ook mee.

In het lijstje staan de universiteiten in Nijmegen, Enschede en Maastricht. De genoemde hogescholen bevinden zich meestal in diezelfde steden, zoals Artez, Fontys, HAN, Saxion en Zuyd. En soms hebben ze alleen maar een kleine vestiging nabij de grens.

Geen duidelijkheid

Wat ze er precies aan hebben, is afwachten. De regering wil minder Engelstalig onderwijs en in één moeite door minder buitenlandse studenten. Voor de grensregio’s (en de krimpregio’s) kan dit betekenen dat opleidingen te weinig studenten trekken om overeind te blijven; daarom krijgen zij mogelijk een speciale behandeling.

In elk geval worden alle opleidingen in het hbo en wo onderworpen aan een ‘toets anderstalig onderwijs’: ze moeten zich verantwoorden als ze in het Engels lesgeven. Als ze niet aan de criteria voldoen, moeten ze overschakelen op het Nederlands of de tent opdoeken.

Die criteria hebben bijvoorbeeld met de economie te maken: in de techniek zijn internationals welkom, want in dat vakgebied hoef je niet per se Nederlands te spreken en er is een flink tekort aan technici.

Opleidingen in de grensregio’s zullen iets makkelijker door de toets komen, alleen weet niemand nog hoe dit in de praktijk werkt. De minister houdt zijn kaarten tegen de borst. “Het feit dat instellingen binnen een grensregio liggen, betekent niet dat zij automatisch toestemming krijgen voor het verzorgen van een anderstalige opleiding of een anderstalig traject”, onderstreept hij.

Het argument dat de Radboud Universiteit afhankelijk is van internationale studenten, zal bijvoorbeeld niet opgaan. Het percentage internationale studenten, zo’n 10 procent, is in Nijmegen relatief klein.

Verweven

Om toestemming te krijgen moet een onderwijsinstelling aantonen dat zij met de grensregio is ‘verweven’ en dat de opleiding daar een ‘aanmerkelijke bijdrage’ levert aan de kennisinfrastructuur of arbeidsmarkt.

Instellingen in de krimpregio’s zitten met een vergelijkbaar probleem: als je geen internationals mag werven, waar komen de nieuwe studenten dan vandaan? En hoe houd je kleine opleidingen overeind? Voor de periode 2022-2027 heeft het vorige kabinet 90 miljoen euro uitgetrokken om het hbo in die regio’s te steunen.

Maar zoveel krimpregio’s zijn er niet. De Universiteit Maastricht is de enige universiteit in een krimpregio. De Rijksuniversiteit Groningen wordt omringd door het Hogeland, de Eemsdelta en Oost-Groningen: allemaal krimpgebieden, maar de universiteitsstad valt daarbuiten.

Bruins heeft beloofd dat instellingen in de ‘nabijheid’ van krimpregio’s ook minder streng beoordeeld worden, maar zegt nog niet wat dat betekent. “De invulling van het begrip nabijheid wordt momenteel uitgewerkt”, schrijft de minister.