OPINIE - Terwijl kinderen vorige week in de sneeuw speelden, stapten de volwassenen met een zuur gezicht in CO2-uitstotende auto's en vliegtuigen. Filosoof Ron Welters vraagt zich af of dat nu echt nodig is.

Vorige week woensdag. De kinderen hebben dikke pret. Ze kraaien van plezier terwijl ze elkaar op het schoolplein met sneeuwballen bekogelen. Ze gillen van genot terwijl ze op hun sleetje van een flauwe helling in het park naar beneden glijden. Ze glunderen met rode koontjes op het grote fietsmobiel van de naschoolse opvang STRUIN. Zo meteen mogen ook zij los in winters wonderland.

De volwassenen kijken grimmig. Sneeuw van de autoruit krabben. Een dag van vertraging tegemoet zien. Weerom honderden kilometers file in het verschiet. Maar gereden en gereisd moet en zal er worden. Want het land moet draaien en de economie groeien. Dat is de enige rotsvaste zekerheid die we hebben. Anders gaat zo niet de wereld dan toch tenminste kikkerland ten onder. En aanstaande woensdag is het volgens de voorspellingen weer raak.

Het klimaat, dat moet maar even wachten. Precies zoals CDA-leider Sybrand Buma een tijd terug op het Jeugdjournaal een groepje kinderen vaderlijk toevertrouwde: heel lief dat jullie je druk maken om ijsbeertjes en smeltende poolkappen, maar jullie papa en mama moeten brood op de plank brengen. Dus maar weer op het gaspedaal en toch nog even flink wat CO2 de lucht in pompen.

Nood breekt milieuwet

Hier aan de Radboud Universiteit is de discussie over het vaak ongeremde vlieggedrag van ons wetenschappers losgebroken. Bestemmingen in Europa die binnen zes uur per trein te bereiken zijn, mogen misschien niet meer bevlogen worden. Dat is mooi. Ware het niet dat de jaarlijkse congressen in andere delen van de wereld uiteraard blijven lonken.

Milieuwetenschapper Ad Ragas pleitte afgelopen vrijdag op Voxweb voor een drastische verhoging van de prijs van vliegtickets. Hij neemt voor Europese bestemmingen inderdaad de trein, maar vliegt voor andere congressen nog steeds zes (!) keer per jaar van hot naar her. Bovendien vindt Ragas dat ook voor de korte afstand nog steeds uitzonderingen op de nieuwe treinregel mogelijk moeten zijn: ‘Je moet altijd luisteren naar de argumenten die mensen hebben om wel nog op korte afstanden te vliegen.’

Ik snap het. Stel, er moet weer eens stante pede vergaderd worden over klimaatdoelstellingen. Dan moet zo’n kort vluchtje natuurlijk kunnen. Nood breekt milieuwet. Laat dit nu precies de vleesgeworden paradox zijn waarin we leven: klimaatwetenschappers reizen met speciale vluchten naar de polen om andermaal te bevestigen dat de ijskappen toch echt heel snel smelten. En dat terwijl je anno 2019 in een zucht en vloek digitaal kunt communiceren met iedere collega in elke uithoek van onze overspannen bol. Natuurlijk is het leuk om op idyllische conferentieplekken even andere cultuur en natuur op te snuiven. Maar bittere noodzaak is dit door de bank genomen niet.

Fysieke weerbaarheid

Ook als volwassenen zouden we weer in de sneeuw moeten gaan spelen. Daar word je niet alleen blij van, dat verhoogt tevens je weerbaarheid. Bovendien, wie zichzelf geregeld fysiek uitdaagt wordt niet alleen sterker, maar draagt volgens de Duitse filosoof Peter Sloterdijk ook bij aan een betere en bestendigere wereld. Goed uitgevoerde ‘trainingspraktijken’ leiden idealiter tot een ommekeer in ons gemakzuchtige ‘horizontale’ leven. Wie veel traint is geneigd zijn gemakzuchtig hedonistisch consumentisme in te ruilen voor een bewustere omgang met planeet aarde. Wie het goede wil, is bereid een inspanning van formaat te leveren. Derhalve: lang leve de bewuste (duur)sporter.

Hup, naar buiten met zijn allen. Daar wordt niemand slechter van.

De toename van fysieke weerbaarheid van de serieus spelende mens heeft ook een gunstig effect op ons danig uit de hand gelopen reisgedrag. Met name de fiets is een prima, gezond en ook nog eens plezierig alternatief voor autorijden, ja zelfs voor dat vermaledijde vliegen. Het duurt wat langer inderdaad, maar je krijgt er ook wat voor terug. Zoals Ernest Hemingway al wist: een landschap ervaar je pas echt op een fiets.

En zoals H.G. Wells aan het begin van de vorige eeuw verzuchtte: elke keer als ik een volwassene op een fiets zie, vrees ik niet langer voor de toekomst van het menselijk ras. Dat geldt ook nu nog. Gezien de hoge klimaatnood in verhevigde mate zelfs. Dus, als je er echt niet omheen kunt, fiets dan een keer naar een congres in Berlijn.

Kortom, hup, naar buiten met zijn allen. Daar wordt niemand slechter van.

Ron Welters is filosoof. Hij doet onderzoek naar de relatie tussen duursport en duurzaamheid.