Nu de coronamaatregelen verleden tijd zijn, ziet masterstudent Letterkunde en Vox-medewerker Kathelijne Tijms haar agenda weer razendsnel vollopen. En dat terwijl ze die rust van de afgelopen twee jaar eigenlijk wel lekker vond. Hoogleraar Karin Roelofs heeft een tip voor studenten die zoeken naar een nieuw evenwicht: 'Leer je grenzen bewaken door vaak genoeg nee te zeggen.'

Sinds de laatste coronamaatregelen zijn afgeschaft, is na twee jaar het normale leven plotseling weer terug. Van vrije tijd in overvloed ging ik in no time naar overvolle dagen en weekenden waarin ik een keuze moet maken tussen een groot aantal feestjes. Gewoon eens een avondje niets doen? Dat is er niet meer bij. Ik wil niets missen, FOMO (fear of missing out) is terug van weggeweest.

Vlak voor de pandemie zat mijn agenda elke dag van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat vol. Ik was net begonnen aan mijn bachelorscriptie, volgde daarnaast nog drie vakken, had twee bijbaantjes, zat in verschillende commissies en wilde ook regelmatig sporten en mijn vrienden zien. Vrije tijd moest ik inplannen en naar thuis-thuis ging ik met een beetje geluk één keer per maand. Ik werd geleefd in plaats van dat ik zelf de regie over mijn leven had.

Diep gat

Door corona en de daaropvolgende lockdowns verdween die drukte opeens en viel ik in eerste instantie in een gat. Ik wist niet wat ik met mezelf en al die opgelegde vrije tijd aan moest. Na een maand kwam ik erachter dat ik die vrije uren juist heel erg nodig had. Ik werd minder gejaagd wakker en had nauwelijks last van stress. Ook vond ik het eigenlijk wel prima om niet elke dag sociaal te doen.

Tegelijkertijd verlangde ik tijdens de coronacrisis naar een toekomst waarin alles weer zou mogen, de anderhalvemetersamenleving verleden tijd was en ik niet standaard een mondkapje in mijn jaszak zou hebben. Nu het zover is, voel ik in plaats van opluchting vooral druk om voortdurend productief te zijn. Elke gelegenheid die zich voordoet om sociale activiteiten te plannen, wil ik bovendien benutten.

Volgens hoogleraar Klinische Neuropsychologie Karin Roelofs was de coronapandemie een periode van uitersten. ‘Bij sommige mensen stond het eenzaamheidsgevoel centraal, maar voor anderen was de pandemie juist een prettig moment om tot rust te komen.’ Dat nu alles weer ‘normaal’ is en we opnieuw moeten wennen, vindt ze niet vreemd. ‘Zowel in tijden van lockdown als nu is er sprake van een disbalans. Het zijn extreme situaties. Waar we toen te weinig prikkels hadden, hebben we er nu te veel.’

Grenzen bewaken

Die overvloed aan prikkels leidt bij mij tot een continu stressgevoel. Ik heb het idee dat ik twee jaar aan leuke dingen, feestjes en borrels moet inhalen, zeker ook omdat het einde van mijn studententijd in zicht komt. Ieder vrij moment in mijn agenda vul ik met sociale verplichtingen, werk of studie. Het lijkt of ik ‘terugval’ in het patroon van druk zijn en hollen, terwijl ik daar eigenlijk vanaf wilde.

Volgens Roelofs is dit een gevolg van het verdwijnen van corona als framework. ‘De pandemie was een bijzondere situatie, dus als het allemaal even niet lukte, was dat logisch. Dat frame is nu weggevallen, waardoor studenten denken dat ze weer alle ballen in de lucht moeten houden.’

Corona bracht een hoop ellende met zich mee, maar het verplichte rustig aan doen had ook voordelen. ‘In onze prestatiemaatschappij hebben veel mensen te maken met vermoeidheids- of burn-outklachten. Studenten in het bijzonder ervaren stress of druk om van jongs af aan te moeten presteren.’

De coronacrisis was in die zin een wake-upcall. ‘Dit positieve effect van de pandemie resulteert in meer onderzoek naar mentale gezondheid en de preventie van mentale klachten’, zegt Roelofs. ‘Het is een goede stap in de richting van een cultuuromslag: het is gezond om de lat niet steeds maar weer hoger te leggen voor onszelf.’ De hoogleraar geeft studenten een advies mee: ‘Laat je niet gek maken en leer je grenzen bewaken door vaak genoeg nee te zeggen. Je hoeft niet altijd de beste versie van jezelf te zijn.’

Die tip neem ik zeker ter harte. In plaats van een smoes verzinnen om onder een afspraak uit te komen, neem ik me voor eerlijk aan te geven als ik even tijd voor mezelf nodig heb. Laatst ging ik met mijn huisgenootje mee uit terwijl ik eigenlijk meer zin had om op de bank te hangen. Toen ik weer naar huis ging, viel ik van mijn fiets. Resultaat: een lichte hersenschudding. Dat heb ik maar als een hint gezien. Ik moet vaker voor mezelf kiezen (en minder sambuca drinken).