Waar blijven al die internationale studenten na hun afstuderen? De meesten verlaten Nijmegen, blijkt uit nieuwe cijfers. Vox onderzocht waarom.

Nijmegen is geen populaire vestigingsplek voor afgestudeerde internationals. Dat is het allesoverheersende beeld dat oprijst uit cijfers over waar internationale studenten na hun studie gaan wonen. Er zijn wel degelijk internationals die na hun studie aan de Radboud Universiteit in Nederland blijven. Maar vijf jaar na afstuderen woont een groot deel niet meer in Nijmegen, maar in de Randstad of in technische hubs als Eindhoven.

Diploma

Nuffic, de organisatie voor internationalisering in het onderwijs, brengt sinds enkele jaren in kaart hoeveel internationale studenten na de studie in Nederland blijven wonen. Dat is relevant omdat hun aantal snel groeit. Het zou jammer zijn als al dat talent na afstuderen het land linea recta weer verlaat. Zo vindt ook het kabinet, dat vorig jaar in het regeerakkoord vastlegde zijn best te gaan doen om internationaal talent aan Nederland te binden. Vandaag verschenen de nieuwste cijfers van Nuffic, over de internationals die tussen 2006 en 2013 in ons land zijn afgestudeerd. Nuffic volgt hen tot vijf jaar na afstuderen, vandaar dat de meest recente afstudeercohorten niet worden meegeteld.

Wat de cijfers duidelijk laten zien, is dat afgestudeerde internationals, áls ze al blijven, niet gauw voor Nijmegen kiezen. Over heel het land gezien woonden 21.000 internationals vijf jaar na afstuderen nog in Nederland. Van die 21.000 waren er slechts 475 in Nijmegen te vinden. Dat steekt schril af bij vooral Amsterdam (5130). Maar ook steden als Utrecht (1195) en Eindhoven (880) scoren veel beter bij afgestudeerde internationals.

‘De meesten trekken naar de Randstad’

Een kanttekening hierbij is dat aan de RU relatief weinig internationals studeren. In 2013 kregen 525 internationale studenten aan de Nijmeegse universiteit een diploma, aan de Universiteit van Amsterdam waren dat er twee keer zo veel (1083). Anderzijds: in Eindhoven is het aantal internationals juist nóg lager. In 2013 studeerden er aan de TU Eindhoven 239 internationals af. En toch telt Eindhoven op dit moment 400 afgestudeerde internationals uit het cohort 2006-2013 méér. Of neem de Universiteit Utrecht: die deelde in 2013 539 diploma’s uit aan internationale studenten, slechts veertien meer dan in Nijmegen. En dan telt Utrecht toch ruim 700 meer afgestudeerde internationals.

Verhuizen

Keren Nijmeegse internationale studenten dan opvallend vaak terug naar het land van herkomst? Nou nee. Een jaar na afstuderen woont 60 procent van hen nog in Nederland. Na vijf jaar is dat 20 procent, nog steeds een behoorlijk percentage. Het is onbekend waar de in Nijmegen afgestudeerde internationals zich precies vestigen. Het lijkt erop dat veel blijvers verhuizen naar andere steden in ons land.

Waar internationals zich vestigen, lijkt afhankelijk van het werkklimaat. Voor Joris Knoben, hoogleraar Bedrijfseconomie in Nijmegen en gespecialiseerd in de relatie tussen bedrijven en hun omgeving, bevestigen deze gegevens wat hij ook bij zijn eigen studenten ziet. ‘De meesten trekken naar de Randstad. Dáár zitten de interessante werkgevers: grote, internationaal georiënteerde bedrijven. Pas afgestudeerden zijn vaak ongebonden en verhuizen gemakkelijk als er elders kansen liggen. Dat geldt overigens niet alleen voor internationals; ook onze Nederlandse afgestudeerden trekken vaak naar de Randstad.’

Qua grote multinationals valt Nijmegen buiten de boot, legt Knoben uit. Voor internationaal opererende bedrijven is de nabijheid van Schiphol belangrijk. Ook belangrijke diensten als juridische en financiële adviesbureaus zijn vooral in de Randstad geconcentreerd. Knoben: ‘Je ziet de laatste jaren wel wat spreiding van grote bedrijven, bijvoorbeeld langs de A2, in Den Bosch en Eindhoven, waar bedrijven als ASML en Philips zitten, en oostwaarts naar Utrecht. Maar na Wageningen houdt het wel op.’

Multinationals

Nijmegen is qua werkgelegenheid grotendeels afhankelijk van de publieke sector. ‘Denk aan ziekenhuizen’, zegt Knoben. ‘Dat zijn echter plekken waar beheersing van de Nederlandse taal vaak een vereiste is.’ Uitzondering op die regel is de universiteit, waar je als promovendus  in een internationaal georiënteerde omgeving terechtkomt. Maar ook hier geldt: hoe hoger in de boom, hoe belangrijker de taal wordt. Voor een bestuurslid of decaan is goede beheersing van het Nederlands een noodzaak.

Uit de cijfers blijkt een groot verschil tussen verschillende sectoren. Waar respectievelijk 41 en 34 procent van de internationale afgestudeerden in techniek en natuur-, wiskunde en informatica in Nederland blijft, is dat voor alfa- en gammawetenschappen en recht hoogstens zo’n 20 procent. Het zou kunnen dat de technische sector minder ‘talig’ is, zegt Knoben, en daardoor gemakkelijker internationale studenten aanneemt. ‘Een andere verklaring ligt in het aantal promotieplekken. Bij technische studies ligt dat veel hoger. Wellicht dat internationals in deze vakgebieden vaak promoveren en daardoor blijven hangen.’

Knoben wijst naar CBS-cijfers over hoeveel internationals een eigen bedrijf beginnen. Nijmegen staat bovenaan: 10 procent van de afgestudeerde internationals begint hier uiteindelijk voor zichzelf. Dat kun je positief interpreteren: Nijmeegse opleidingen stellen studenten in staat om ondernemend te zijn. Maar een negatieve interpretatie is ook mogelijk. Misschien biedt de arbeidsmarkt in Nijmegen en omstreken internationals dusdanig weinig kansen dat hen niets rest dan voor zichzelf te beginnen.

‘Zorg dat ze de Nederlandse taal machtig zijn’

Hoe verleiden we meer internationals om zich in Nijmegen te vestigen? De gemeente kan bedrijven in de regio stimuleren zich aan te passen aan anderstaligen, zodat het banenaanbod voor internationals groter wordt. Maar volgens Knoben is het effectiever om te zorgen dat internationals de Nederlandse taal machtig zijn. ‘Anders houd je toch dat ze niet écht meedoen binnen het bedrijf. Het gaat vooral om sociaal Nederlands. Je wilt over koetjes en kalfjes kunnen praten tijdens de lunch, anders ga je je snel eenzaam voelen tussen je collega’s.’