Waartoe is de universiteit op aarde? Met deze vroom klinkende spreuk ging gisteravond in Amsterdam een gezelschap van studenten, hoogleraren en beleidsmakers in discussie over het nut van de academie tijdens de Nacht van de Universiteit. Insteek: niet achteloos klagen maar met scherpe debatten en zinvolle colleges de universiteit haar waarde teruggeven.

Terwijl bij binnenkomst het papieren toegangsbandje strak rond de pols wordt bevestigd, kan de dienstdoende student zijn enthousiasme weinig makkelijk verhullen. ‘Bij inlevering van dit bandje ontvang je een écht boek!’ Met dit heugelijke feit in het vooruitzicht is de toon voor de Nacht van de Universiteit gezet. Tijdens de plenaire opening in de Brakke Grond verwoordt Ad Verbrugge (VU) zijn toenemende zorgen en ervaringen met het logge apparaat De Universiteit. ‘Een beetje drang kan geen kwaad, maar in welke aard? En is het nog wel zinvol? Is de uniformiteit wel wenselijk?’

Volledige, complexe puinhoop
Veel vragen en om die te beantwoorden voorziet Verbrugge zijn publiek van een rits aanjagers, zoals Ewald Engelen (UvA), Frank Miedema (Science in Transition) en Arnold Heertje (UvA). Vooral laatst genoemde heeft de lachers op de hand met zijn betoog over de huidige staat van het hoger onderwijs: ‘Een volledige, complexe puinhoop. We bevinden ons op een absoluut dieptepunt.’ Maar, meent Heertje, een dieptepunt wordt doorgaans ook aangegrepen voor een nieuwe stuurrichting. ‘Een keerpunt dus!’

Het programma van de nacht – van 20.00 tot 08.00 uur vanochtend – huisvest een divers scala aan events. Het repertoire van de Nacht van de Universiteit bestaat uit colleges over de culturele rol van de universiteit, geopolitiek en Rusland en de geschiedenis van de geschiedenis. Vurige debatten waarin pessimisten en optimisten twisten over wat er mis is met het onderwijs en hoe dit beter kan. Het kleurige blokkenschema in de folder doet de bezoeker op een studentikoos-festival wanen. ‘Goeie line-up’, merkt een jongeman bedachtzaam op. Het leeftijdsverschil in de grote stroom mensen valt op. Het overgrote deel van de bezoekers heeft de universiteit al ruim twee decennia geleden achter zich gelaten.

Rest zich nog één vraag; zullen al deze mannen en vrouwen van middelbare leeftijd de nacht kunnen doorhalen zonder groot oponthoud? Als een paar uur na middernacht het publiek langzaam uitdunt, lijkt een nacht misschien een beetje veel gevraagd. De blije student van eerder op de avond staat vol enthousiasme stapels boeken uit te delen. Misschien dat Waartoe is de universiteit op aarde? (samengesteld door Ad Verbrugge himself) meer antwoorden waarborgt dan wat hier in de late uurtjes boven komt drijven. / Bien Borren, Folia