Nadenken over de tredmolen die wetenschap heet
Waar doe je het eigenlijk voor, onderzoek bedrijven? Die vraag is morgen leidraad bij Club Science, een wetenschapsfestival in het Huygensgebouw. Morgen is iedereen welkom om een dagje mee te denken en praten over de grenzen van wetenschap. ‘Farmaceuten vinden ook allerlei dingen uit voor mensen die níet ziek zijn. Dan krijg je gekke dingen.’ Morgen is het de eerste keer dat het Institute for Science, Innovation and Society uitpakt met een wetenschapsfestival. Als het aan mede-organisator Willem Halffman ligt wordt het een jaarlijks terugkerend spektakel. Hij vindt het belangrijk dat onderzoekers uit allerlei disciplines de koppen bij elkaar steken. ‘Iedereen zit in zijn eigen tredmolen, is bezig met publicaties en het binnenhalen van geld’, zegt Halffman. ‘Het is goed om eens bij elkaar te komen om na te denken waarvoor we het allemaal doen.’ Beslissingen Een kernprobleem voor de wetenschap is volgens Halffman de schijnbare willekeur waarmee allerlei onderzoek de wereld in wordt geslingerd. De gevolgen ervan voor de maatschappij, lijken een probleem te zijn voor anderen. ‘Wetenschap wordt gestuurd door mensen. Daar liggen beslissingen aan ten grondslag. De beslissingen en de mogelijke gevolgen van onderzoek zijn losgekoppeld. Ik wil die weer bij elkaar brengen. Dat we vooraf nadenken over wat wetenschap teweeg brengt.’ Als voorbeeld noemt Halffman de mensverbetering, bijvoorbeeld de ontwikkelingen binnen de farmacologie die ook leiden tot producten voor mensen die niet ziek zijn. ‘Hoever willen we daarmee gaan? Neem de sportdoping. Vinden we dat nu wel of niet aanvaardbaar?’ Tredmolen In de wetenschap zijn processen gaande die vergaande gevolgen hebben, zoals het beleid over de topsectoren. ‘Er zijn zeven gebieden aangewezen die relevant zijn. De rest van het onderzoek is dat kennelijk niet meer.’ Dit brengt met zich mee dat universiteiten in een tredmolen zitten. Halffman: ‘De vrijheid om te onderzoek wat je echt zelf wilt, is het voorrecht van slechts een kleine elite van wetenschappers.’ / Paul van den Broek Club Science, Science & Society Festival. Morgen vanaf 9.00 uur in het Huygensgebouw. Met om 9.30 uur de aftrap in de vorm van een lezing van hoogleraar Hub Zwart.