In Namibië lopen de coronacijfers hard op, en is een schrijnend tekort aan medische apparatuur en vaccins. Sterrenkundige Marc Klein Wolt schiet zijn collega’s in Windhoek te hulp. Vandaag zette hij vier beademingsapparaten op het vliegtuig, geschonken door het Radboudumc.

‘Kijk, daar komen ze al aan.’ Sterrenkundige Marc Klein Wolt wijst naar twee mannen in witte Radboudumc-jassen die een kar met zes kartonnen dozen voor zich uit duwen, vanuit een ziekenhuisgebouw aan een zijstraatje van de Kapittelweg. De astronoom van de bètafaculteit heeft dan net zijn Audi geparkeerd en de achterklep geopend, de bank plat. ‘Dat gaat precies passen’, ziet Raymond Rikken van de afdeling Klinische Fysica.

In de dozen zitten vier beademingsapparaten, samen met slangen en andere randapparatuur. ‘Philips Respironics’ staat op de zijkant. Klein Wolt brengt ze vandaag naar een vrachtkoerier op Schiphol, waar ze op het vliegtuig naar Namibië gaan. Ze zijn bedoeld voor coronapatiënten op de intensive care-afdeling van het Katutura State Hospital, dat een schrijnend tekort heeft aan beademingsapparatuur. ‘De corona-aantallen rijzen de pan uit in Namibië’, vertelt Klein Wolt. ‘In Afrika is het een van de meest getroffen landen op dit moment.’

Noodkreet

Al jaren werkt hij samen met wetenschappers van de UNAM, de University of Namibia, aan sterrenkundige projecten. Ergens de komende jaren hopen ze samen een telescoop in het land neer te zetten, die kan helpen nog scherpere foto’s van zwarte gaten te maken. ‘De vice-chancellor van de UNAM benaderde mij twee weken geleden met een noodkreet over de situatie in het land. Acht wetenschappers van de universiteit zijn al overleden. Gisteren zelfs nog iemand met wie ik nauw samenwerkte. Daar ben ik ontzettend door ontdaan.’

De sterrenkundige moest in actie komen, vond hij zelf. ‘We hebben als universiteit een samenwerkingsovereenkomst met de UNAM. Met ons academisch ziekenhuis moest er toch iets geregeld kunnen worden, leek me.’ Hij benaderde collegevoorzitter Daniel Wigboldus. Die steunde het initiatief en nam contact op met zijn collega’s van het Radboudumc. 

Ongebruikt in de opslag

In het academisch ziekenhuis stonden nog vier beademingssystemen die ze konden missen. ‘Die hebben we in de eerste golf gekregen van het ministerie van Volksgezondheid’, vertelt Rikken. Omdat het om andere types gaat dan het Radboudumc zelf gebruikt op de intensive care, verdwenen ze ongebruikt naar de opslag. ‘Mooi dat ze nu ingezet worden voor een beter doel.’

Klein Wolt: ‘We vroegen onze contacten in Namibië: kunnen jullie hier wat mee? Toen dat zo bleek, zijn we het papierwerk gaan regelen.’ Zo geschiedde, dankzij ondersteuning van de juridische afdeling van het Radboudumc. Het ziekenhuis doneert de apparaten – marktwaarde van 10.000 euro per stuk – nu belangeloos aan het Katutura State Hospital, het ziekenhuis dat gelieerd is aan de UNAM in het Namibische Windhoek.

De onderzoeksgroep van Klein Wolt betaalt de transportkosten, van zo’n vierduizend euro. Oneigenlijk gebruik van onderzoeksgeld vindt hij dit niet. ‘Ons project draait om samenwerking. We leiden ook mensen op in Namibië en geven voorlichting aan kinderen. Hiermee helpen we de bevolking óók. Ik zie dit als de ene universiteit die de andere helpt.’

‘Ik wil natuurlijk graag zien dat de spullen ook echt ingezet worden.’

Het is half drie ’s middags als Klein Wolt zijn Audi het terrein opdraait van Lift Freight Services op Schiphol en zijn achterbak weer opent. Een vorkheftruck rijdt tot aan zijn trekhaak. Een medewerker helpt de zes dozen overladen op een pallet en rijdt deze een grote loods in. Ergens de komende dagen gaan ze op een vlucht van – waarschijnlijk – Lufthansa. Klein Wolt: ‘Ik heb mijn Namibische collega’s gevraagd een foto te sturen als ze in het ziekenhuis aankomen. Ik wil natuurlijk heel graag zien dat de spullen ook echt ingezet worden.’

Maar wat de sterrenkundige betreft is deze actie slechts een eerste van velen, vertelt hij als hij het transportterrein weer afrijdt. Liefst stuurt hij ook nog apparaten die zuurstof kunnen maken naar het Afrikaanse land, en vaccins. Slechts 4 procent van de Namibiërs heeft een eerste vaccinatie gehad. Toch is vaccins sturen makkelijker gezegd dan gedaan, merkte hij de afgelopen twee weken. Vaccins worden bijvoorbeeld alleen op overheidsniveau gedistribueerd, een farmaceut als Janssen levert ze niet aan een particulier zoals Klein Wolt.

Op eigen houtje oplossen

Het frustreert de sterrenkundige. Omdat Namibië geen ontwikkelingsland meer is, krijgt het minder snel noodhulp dan andere landen. Het land moet alle coronaproblemen daardoor voornamelijk op eigen houtje zien op te lossen. Ook voor Nederland staat het Afrikaanse land laag op de prioriteitenlijst, zegt Klein Wolt. ‘Eigenlijk is dat raar. We hebben al 350 jaar een relatie met Namibië, het was ooit onderdeel van Zuid-Afrika namelijk.’

De astronoom hoopt dat zijn kleine actie meer zichtbaarheid geeft aan de coronaproblematiek, en dat ook de overheid meer gaat doen. ‘Aan de UNAM werken vijfduizend mensen. Het zou toch geweldig zijn als zij met vaccins uit Nederland geprikt kunnen worden?’