Van alle groepen in Nederland drinken academici het vaakst alcohol. Kinderen van academici kopiëren het drinkgedrag van hun ouders, ook als ze zelf lager staan op de sociale ladder. Dat blijkt uit het onderzoek 'Een (on)gezonde leefstijl, opleiding als scheidslijn' van Nijmeegse sociologen in samenwerking met het Sociaal en Cultureel Planbureau.

In het onderzoek zijn gegevens gebruikt uit het European Social Survey (ESS), waarin Europeanen onder meer rapporteren over hun gezondheidsgedrag. Tot verbazing van de Nijmeegse sociologen bleek Nederland bovenaan te staan wat betreft alcoholconsumptie. Ook blijkt het verschil tussen hoger- en lageropgeleiden in leefstijl erg groot.

In de meeste gevallen gedragen hogeropgeleiden zich veel gezonder dan lageropgeleiden: ze roken minder, bewegen meer, eten meer groente en ook meer fruit. Dat is in bijna alle Europese landen zo, blijkt uit het onderzoek, maar in Nederland is het verschil opvallend groot. Alleen in Finland, Portugal, Estland en Litouwen is de kloof tussen hoger- en lageropgeleiden wat betreft gezondheidsgedrag nog groter.

Maar academici veroorloven zich wel één uitspatting: alcohol. Met name de academicus die de vijfenvijftig is gepasseerd. ‘Het hoort erbij, de vrijdagmiddagborrel, het glaasje rode wijn bij het eten. Het is een manier om je te onderscheiden’, verklaart universitair docent sociale ongelijkheid Stéfanie André, die meewerkte aan het onderzoek. Ze onderscheiden zich in hun drinkgedrag niet alleen van lageropgeleiden maar ook van hbo’ers. Van de wetenschappelijk opgeleiden drinkt 47 procent regelmatig, van de hbo’ers is dat 42 procent.

‘Wij kunnen dit betalen’

Leefstijl is iets dat je overdraagt op je kinderen. Mensen met academisch geschoolde ouders drinken ook regelmatig (meer dan eenmaal per week) alcohol: bijna 60 procent tegen minder dan 40 procent van de mensen met een lage opleiding. Met academisch geschoolde ouders drink je bovendien vaker: 14,2 procent drinkt dagelijks, tegenover 6,8 procent van de kinderen van ouders met een hbo-opleiding. ‘Ook als de kinderen van academici zelf nooit dat opleidingsniveau bereiken, lijkt hun drinkgedrag meer op dat van hun ouders dan op dat van hun opleidingsgenoten’, zegt André. Opvallend genoeg is dat bij de laagst opgeleiden eveneens zo: hun kinderen lijken qua drinkfrequentie ook het meest op de ouders.

Portugal

Overigens is het in de meeste Europese landen zo dat de hoogst opgeleide inwoners het vaakst drinken. Een verklaring zou kunnen zijn dat alcohol niet goedkoop is. ‘Alcohol kost geld en het zou een manier kunnen zijn om te laten zien: “Wij kunnen dit betalen” of  “Dit hoort bij onze manier van leven”’, zegt André. In een zestal landen, waaronder Portugal en Litouwen, is het precies andersom: daar drinken de laagst opgeleiden het vaakst.

André en haar collega’s pleiten er op basis van hun resultaten voor om in gezondheidscampagnes nog vaker dan nu een duidelijk doelgroepenbeleid te hanteren.