Voor homoseksuele asielzoekers is het verblijf in Heumensoord extra moeilijk. Zij ondervinden pesterijen, bedreigingen en geweld. Universitair docent Niels Spierings onderschrijft de noodzaak voor ‘safe houses’ voor deze groep.

Een simpel rekensommetje: in Heumensoord worden drieduizend asielzoekers opgevangen. Gemiddeld is ongeveer vijf procent van de mensen lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender (LHBT). Dat betekent dat er in Heumensoord ongeveer 150 LHBT’ers tijdelijk in de Nijmeegse bossen wonen.

‘Maar waarschijnlijk zijn het er meer’, zegt Niels Spierings, universitair docent bij sociologie. ‘Als je weet dat er door streng-religieuze groepen in Syrië homoseksuelen geblinddoekt van gebouwen worden afgegooid, begrijp je dat de reden om te vluchten voor deze groep groot is.’

Aangekomen in een Europees asielzoekerscentrum kunnen LHBT’ers niet opeens openlijk voor hun seksuele voorkeur uitkomen, mochten ze dat al willen. Spierings heeft via internet met verschillende personen in Heumensoord contact gehad. ‘Je hoort schrijnende verhalen. Van mensen die worden bespuugd en getreiterd tot fysiek bedreigd.’ De ontbrekende privacy in het kamp is volgens Spierings op het onmenselijke af, en voor homoseksuele asielzoekers éxtra moeilijk. ‘Zijn zij niet uit de kast gekomen, dan moeten ze dus 24 uur per dag een toneelspel spelen. Daarmee verloochenen zij hun eigen identiteit en dat is verschrikkelijk zwaar.’

Bescherming
Daarom klinkt nu de roep voor het oprichten van safe houses voor deze vluchtelingen. Gisteren vond er een rondetafelgesprek plaats in de Tweede Kamer over dit thema. ‘Wie te maken krijgt met geweld moet beschermd worden’, zegt Spierings. ‘Daarom heb ik de petitie voor safe houses getekend.’

Toch vindt ook Spierings het niet ideaal om LHBT-vluchtelingen apart te huisvesten. ‘Het werkt stigmatiserend. Alsof seksualiteit het enige is dat telt.’ Een ander minpunt zou zijn dat het de bewoners van een dergelijke locatie kwetsbaar maakt. ‘De mensen die iets vervelends willen doen, kunnen dan alle LHBT-asielzoekers op één plek vinden.’

Bovendien: moeten asielzoekers, homoseksueel en heteroseksueel, zich niet schikken naar de normen en waarden in Nederland, waarin homoseksualiteit geaccepteerd wordt? ‘Was dat maar de realiteit. Ik zou willen dat alle blanke autochtone Nederlanders zo tolerant waren tegenover homoseksuelen. Ook in Nederland zijn er mensen die zich er openlijk tegen uitspreken – nog los van de subtielere vormen van intolerantie in de samenleving.’

Islam
Volgens Spierings, die onderzoek doet binnen de moslimgemeenschap, is er binnen de islam net zo goed ruimte voor tolerantie tegenover homoseksualiteit als in het christendom. In Turkije zijn bijvoorbeeld veel mensen actief in LHBT-gemeenschappen. ‘Er is een grote diversiteit aan interpretaties van de Koran, met elk zijn eigen perspectief op homoseksualiteit.’

Waar Nederlanders aan zullen moeten wennen, zegt Spierings, is dat veel moslims ervoor kiezen niet uit de kast te komen. Of op een latere leeftijd, zoals Tofik Dibi onlangs deed. ‘Wij Nederlanders zijn al snel geneigd dat te veroordelen. Alsof het de heilige graal is om uit de kast te komen. Maar als moslims hun familie of vrienden daarmee pijn doen, wie zijn wij dan om ze dat op te leggen? Mensen moeten zelf kiezen of en wanneer ze uit de kast willen komen.’ / Mathijs Noij