De stedelijke antropologie bestaat al lang, maar een handboek ontbrak. Docent Anouk de Koning en haar collega Rivke Jaffe sprongen in dat gat met Introducing urban anthropology.

Bij antropologie denk je aan studies ver overzee, op het platteland en in dorpjes van exotische werelddelen als Zuid-Amerika en Afrika. Maar antropologen doen ook onderzoek in de stad. In feite doen ze dat al jaren.

De Amerikaanse stroming Chicago School heeft in het begin van de vorige eeuw de aanzet gegeven voor etnografische studies in de stad, vertelt Anouk de Koning, universitair docent bij culturele antropologie en ontwikkelingstudies. ‘Die eerste onderzoekers wilden zich echt verdiepen in wat mensen beweegt. Dat deden ze door veel met mensen te praten, met ze mee te lopen, ze te vragen naar hun beleving. Sociologen doen dat natuurlijk tot op zekere hoogte nog steeds, maar het intensieve veldwerk, liefst een half jaar of langer in een groep participeren, dat is wel specifiek voor de antropologie.’

Caïro
De Koning maakte samen met haar Amsterdamse collega Rivke Jaffe een tekstboek over de stedelijke antropologie. Met een overzicht van de geschiedenis, een inleiding in verschillende studies en informatie over de verschillende methoden van onderzoek. In negen hoofdstukken bespreken ze uiteenlopende thema’s als het maken van een ’thuis’ in de stad, stedelijke economieën, consumptie, globalisering, politieke mobilisatie en burgerschap en orde en veiligheid. Doelgroep zijn docenten die het kunnen gebruiken als leerboek in hun colleges.

De Koning zelf deed haar promotieonderzoek begin deze eeuw ook in de stad; ze bestudeerde het leven van jonge Egyptenaren in hoofdstad Caïro. Inmiddels doet het merendeel van de antropologen onderzoek in de stad.

Overigens is niet al het onderzoek in de stad ook stedelijke antropologie, zegt De Koning. ‘De studie moet gaan over sociale relaties tussen mensen en de weerslag die dat heeft in de ruimte. Je bestudeert een fenomeen, zoals een bepaalde bevolkingsgroep, niet los, maar in de context van het stadsleven. Hoe mensen hun sociale positie uitdragen door de manier waarop ze zich in de stad bewegen, bijvoorbeeld. Per taxi, fiets of juist lopend.’ / Martine Zuidweg

Rivke Jaffe and Anouk de Koning Introducing Urban Anthropology. Oxford and New York: Routledge.