Wat wil Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij van Pieter Omtzigt, met het hoger onderwijs? Dinsdag heeft de nieuwe partij eindelijk haar verkiezingsprogramma gepresenteerd. Omtzigt wil minder internationale studenten in Nederland, meer steun voor ‘pechstudenten’ en een andere bekostiging van het hoger onderwijs.

Het verkiezingsprogramma van NSC, dat hoog staat in de peilingen, liet lang op zich wachten. Het verschijnt ruim een maand na de programma’s van vrijwel alle andere politieke partijen.

Veel van de programmapunten maakte Kamerlid Omtzigt al eerder wereldkundig. In een amendement dat hij deze week indiende, stelde hij voor om de belastingkorting voor hoogopgeleide expats te versoberen. De miljoenen die dat oplevert wil hij gebruiken om de rente op de studielening van ‘pechstudenten’ te verlagen.

In het programma staat dat de rente voor hen “zeer laag” moet blijven en dat NSC nog naar mogelijkheden zoekt om hen verder tegemoet te komen. Over de rente die andere (oud-)studenten moeten betalen zegt de partij niets.

Studiemigratie

Omtzigt wil het Nederlandse migratiesaldo drastisch inperken van 224 duizend in 2022 naar zo’n vijftigduizend per jaar. Een belangrijk onderdeel daarvan is het inperken van het aantal internationale studenten – een bekend stokpaard van Omtzigt. Ook in het partijprogramma staat dat het belang van de Nederlandse economie, de arbeidsmarkt en de beschikbaarheid van voldoende studentenhuisvesting “meer leidend” moeten worden voor het toelatingsbeleid. “Hierbij kan worden gedifferentieerd naar regio en naar sector.”

Als de voertaal in het hoger onderwijs bovendien weer Nederlands wordt, zullen er volgens NSC minder internationale studenten naar ons land willen komen. Voor bepaalde studies blijven uitzonderingen op de voertaal mogelijk. Maar: “ook bij die uitzonderingen krijgt Nederlands een plek in het curriculum, zodat studenten ook deel gaan uitmaken van de Nederlandse samenleving”.

Geen stufi

Ook de Europese regels die ervoor zorgen dat EU-studenten met een kleine bijbaan direct studiefinanciering kunnen krijgen, moeten wat NSC betreft veranderen. Dat scheelt heel wat instroom, is de verwachting, net als een verhoging van het instellingscollegegeld voor studenten van buiten Europa.

De neiging om zo veel mogelijk (internationale) studenten aan te trekken hangt volgens NSC direct samen met de bekostiging van universiteiten en hogescholen op basis van studentenaantallen. Daarom wil de partij “dat er (deels) wordt overgestapt op capaciteitsbekostiging”.

Het beroepsonderwijs moet een volwaardige beroepsroute naast de academische lijn zijn. “Dit betekent dat er een vloeiende overstap mogelijk moet zijn van het vmbo naar mbo, en van mbo/havo/vwo naar hbo en de beroepspraktijk.”

Betaalbare kamers

De partij maakt zich zorgen over de kamernood onder studenten en steunt daarom regio’s met plannen voor “betaalbaar wonen op de campus”. Misbruik van het puntensysteem bij kamerverhuur, “met astronomische huurprijzen tot gevolg”, moet worden tegengegaan. Het moet eenvoudiger worden om een lagere huur af te dwingen als de verhuurder zich niet aan het puntensysteem houdt.

Wetenschap

NSC wil een “substantieel budget voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en kennisvalorisatie”. Daarom steunt het de versterking van de primaire geldstroom (‘sectorgelden’) voor universiteiten, en de startersbeurzen die jonge onderzoekers in staat stellen hun eigen onderzoekslijn uit te bouwen”. Vooral kennisgebieden als fotonica, quantumtechnologie, kunstmatige intelligentie, klimaat- en medische technologie verdienen meer steun.

De partij noemt het “onacceptabel dat we veel hoogleraren hebben die zich bezighouden met winstbelasting, maar geen enkele leerstoel over de toekomst van het toeslagenstelsel”. Er zou daarom meer onderzoek moeten komen dat gericht is op relevante Nederlandse beleidsvraagstukken. Hoe NSC dat wil bewerkstelligen wordt niet duidelijk.

Transparant

Wetenschappelijke integriteit verdient meer aandacht, aldus het partijprogramma. “Onderzoekers moeten volstrekt transparant zijn wanneer leerstoelen bekostigd worden door bedrijven of een buitenlandse mogendheid”.