Een vaccin met opgekrikte afweercellen tegen de terugkeer van huidkanker bestaat al langer. Maar het is nooit getest op een grote groep patiënten. Daar is het Radboudumc deze week mee begonnen. Bijzonder voor een experimentele behandeling: het wordt vergoed door de basisverzekering.

Het vaccin is bedoeld voor huidkankerpatiënten die uitzaaiingen hebben gehad in de lymfeklieren. De lymfeklieren zijn operatief verwijderd, maar de kans op terugkeer van een tumor blijft groot. Behandeling moet voorkomen dat een patiënt weer uitzaaiingen krijgt.

‘De eerste patiënten komen nu al over de vloer,’ zegt Jolanda de Vries, hoogleraar Translationele Tumorimmunologie. ‘Ze komen eerst langs om hun bloed af te geven. We nemen afweercellen uit hun bloed. Vervolgens zetten we een kleine tumor op deze cellen. Op deze manier leert het afweersysteem hoe ze tumoren kunnen aanvallen. Als we de cellen daarna teruggeven aan de patiënt snapt het lichaam wat het moet doen bij nieuwe uitzaaiingen. De patiënt zelf zal hooguit een beetje griepachtig zijn.’

Het is de bedoeling dat er landelijk met de methode gewerkt wordt. ‘We zijn nu nog alleen in Nijmegen bezig, maar we beginnen binnenkort ook in Amsterdam, Rotterdam en Zwolle.’

Uniek
Deze vaccinatie is uniek in zijn soort. Vanwege de hoge kosten van deze vaccinaties zie je ze nergens anders. In Nederland wordt de behandeling sinds kort vergoed vanuit de basisverzekering. ‘We hebben al een tijdje met kleinere groepen het experiment uitgevoerd. Dat verliep succesvol. Nu krijgt twee derde van een groep van 210 personen het daadwerkelijke vaccin, en een derde krijgt een placebo.’

Is er vertrouwen in een goede afloop? ‘Natuurlijk, anders waren we er niet aan begonnen. Ik verwacht dat het in deze grote groep ook gaat werken.’ Het onderzoek eindigt in 2021: het is dan aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport of de behandeling definitief wordt opgenomen in het basispakket.