Het nieuwe gebouw van de managementfaculteit heeft een naam: het Elinor Ostromgebouw. Wie was deze vrouw en wat onderzocht ze? Universitair hoofddocent en Ostromkenner Jan-Kees Helderman licht toe.

Het ei is gelegd. De managementfaculteit noemt haar nieuwe onderkomen het Elinor Ostromgebouw, naar de Amerikaanse politicologe Elinor Ostrom (1933-2012). Met haar onderzoek naar de condities waaronder individuele en gemeenschappelijke belangen met elkaar kunnen worden verenigd, verdiende ze in 2009 als eerste en tot nog toe enige vrouw én eerste politicologe een Nobelprijs voor de economie. Nu prijkt haar naam dus ook op een gebouw. Meer dan terecht, vindt Jan-Kees Helderman, universitair hoofddocent Bestuurskunde. ‘In ons vakgebied zou niemand deze eer méér ten deel vallen.’

Rationele samenwerking

Hoogleraar Ostrom vergaarde voornamelijk bekendheid met haar in 1990 verschenen boek Governing the Commons, dat handelt over het beheer van gemeenschappelijke hulpbronnen als waterreservoirs of visgronden. Als iedereen voor eigen gewin kiest, zijn die hulpbronnen – zogenaamde common pool resources – binnen de kortste keren op. Helderman: ‘Het verkiezen van eigen boven gemeenschappelijk gewin wordt de Tragedy of the Commons genoemd. Dat is ook meteen een kernprobleem van samenlevingen. In essentie gaat het om het vraagstuk van duurzaamheid en hoe je dat organiseert. Ostrom toont aan dat je ook op rationele gronden kan kiezen voor samenwerking. Daarvoor stelde ze acht ontwerpprincipes op voor succesvol beheerde gemeenschappelijke hulpbronnen.’

‘Met deze naamgeving bedien je dus een grote, diverse groep’

Dat die principes ook praktisch toepasbaar zijn, ondervond Helderman aan den lijve. In het Elinor Ostromgebouw is namelijk minder plek voor alle boeken in privébezit van medewerkers van de faculteit. Een doorn in het oog van Helderman en zijn collega’s, die geen afscheid konden nemen van hun lectuur. Ze stuurden een mail naar decaan Paul Hendriks met het voorstel voor een common-book-resource op basis van de acht principes van Ostrom, dat in goede aarde viel. ‘Maar haar onderzoek is in veel meer situaties toepasbaar’, verzekert Helderman. ‘Zo kun je het ook gebruiken om een hele organisatie of een beleidssysteem door te lichten.’

Interdisciplinair

Naast het maatschappelijk belang van haar onderzoek is het gebouw ook om een andere reden naar Ostrom vernoemd. Ze staat namelijk voor alles wat de Faculteit der Managementwetenschappen is, aldus Helderman. ‘Haar onderzoek strekt zich uit over alle disciplines van onze faculteit, van bedrijfskunde en economie, politicologie en bestuurskunde tot geografie, planologie en milieu aan toe. En omdat ze de eerste vrouwelijke winnaar is van de Nobelprijs voor de economie, is ze ook erg interessant voor genderstudies. Met deze naamgeving bedien je dus een grote, diverse groep.’

Ook in zijn eigen onderzoek en onderwijs is Helderman beïnvloed door Ostroms werk. ‘Haar denken stond centraal in mijn proefschrift en ik ontleen ook tijdens colleges veel aan haar studie. Ze is bepalend geweest voor mijn kijk op het vakgebied. Met haar werk heeft ze ontzettend veel gezag en maakte ze wereldwijd naam. Binnen de sociale- en maatschappijwetenschappen is ze een absolute grootheid. We hadden bij politicologie en bestuurskunde al langer het idee om een vergaderruimte naar haar te vernoemen, maar een heel gebouw is natuurlijk veel beter!’

Op 8 februari is de officiële opening van het Elinor Ostromgebouw.