Met Job van Luyken heeft de Radboud Universiteit een nieuwe ombudsfunctionaris voor medewerkers. In plaats van als persoonlijk adviseur op te treden, wil hij vooral aandacht voor structurele problemen aan de universiteit. ‘Als ik een advies geef, bijvoorbeeld om beleid aan te passen of om actie te nemen in bepaalde situaties, dan verwacht ik dat dat opgevolgd wordt.'

De campus van de Radboud Universiteit is geen onbekend terrein voor de nieuwe ombudsfunctionaris. Na een rechtenstudie in Nijmegen maakte Job van Luyken carrière bij verschillende internationale grootbanken, waar hij enkele leidinggevende posities bekleedde maar ook geregeld lid was van de medezeggenschap. Via een opleiding voor vertrouwenspersonen werd Van Luyken de allereerste ombudsfunctionaris van de TU Delft – de functie bevond zich toen nog in een pilotfase.

Na afloop van de pilot wilde de TU Delft een ombudsfunctionaris in vaste dienst, maar dat wilde Van Luyken niet. ‘Bij mijn keuze om als zelfstandige verder te gaan heb ik mezelf voorgenomen om nooit meer ergens vast in dienst te treden. Bovendien vind ik dat je als ombuds beter en onafhankelijker kunt werken als je niet in vaste dienst bent.’

Na een periode bij de Hogeschool Utrecht is Van Luyken sinds oktober in (tijdelijke) dienst bij de Radboud Universiteit, zijn contract loopt tot eind 2025. ‘Inmiddels ben ik redelijk goed ingewerkt. Mijn voorganger, Nancy Viellevoye, heeft alles goed gedocumenteerd en overgedragen. Ik heb al een hoop dossiers uit het verleden gelezen.’

De boel opschudden

Twintig uur per week werkt Van Luyken op de Nijmeegse campus, daarnaast werkt hij als arbeidsmediator en doet hij bij verschillende organisaties onderzoek naar (vermeende) ongewenste omgangsvormen. Van Luyken zegt als ombudsfunctionaris niet zozeer als een ‘persoonlijk adviseur’ naast medewerkers te willen gaan staan om allerhande individuele problemen op te lossen. ‘Die taak is voor anderen weggelegd, ik vind dat je daar terughoudend in moet zijn’, zegt hij. ‘Na meerdere meldingen over eenzelfde probleem hoop ik ervoor te zorgen dat structurele misstanden de aandacht krijgen die nodig is. Als niemand daar het voortouw in wil nemen dan doe ik dat, daarvoor heb ik ook een onderzoeksbevoegdheid. Zo is de functie van ombudsfunctionaris oorspronkelijk ook bedoeld.’

Minder persoonlijk advies geven, meer trends, positief en negatief, waarnemen: dat ziet Van Luyken als zijn belangrijkste taak. ‘Mijn rol is om de boel op te schudden, om de vinger op de zere plek te leggen en om te zorgen dat dingen opgepakt worden. Als ik een advies geef, bijvoorbeeld om beleid aan te passen of om actie te nemen in bepaalde situaties, dan verwacht ik dat dat opgevolgd wordt.’

Op dit moment heeft de nieuwe ombudsfunctionaris de indruk dat er minder meldingen zijn dan de voorgaande twee jaren. ‘Of dat komt omdat er een tijdje geen ombuds was, of omdat er minder problemen zijn, dat weet ik niet. Nu de universiteit mijn komst heeft bekendgemaakt, krijg ik wel al meer mails en telefoontjes, maar het loopt nog geen storm.’

Infographic

Met het Prevent Care Cure Plan, dat momenteel wordt geïmplementeerd, wil de universiteit ongewenst gedrag op de campus te lijf gaan. De nieuwe ombudsfunctionaris wordt erbij betrokken, maar liefst niet al te actief. ‘Natuurlijk deel ik graag mijn kennis en kunde, maar ik wil in de positie blijven dat ik er ook achteraf iets van kan vinden, bijvoorbeeld wanneer mensen ergens tegenaan lopen. En dat kan alleen als ik niet te actief betrokken ben. Ik zal dus wel bij verschillende bijeenkomsten aanwezig zijn, maar dan achteraan in de zaal.’

‘Bij een centraal meldpunt weten mensen niet wat er vervolgens met hun melding gebeurt’

Wat Van Luyken wel alvast kwijt wil: het nieuwe centrale meldpunt voor studenten en medewerkers die te maken hebben (gehad) met ongewenst gedrag, een voortvloeisel uit een universitaire cao, vindt hij een slecht plan. ‘Het wordt gezien als een oplossing voor een probleem, namelijk dat het makkelijker wordt om een melding te doen, maar zo zie ik het niet. Bij zo’n centraal meldpunt weten mensen niet wat er vervolgens met hun melding gebeurt en raken ze er de controle over kwijt. Mijn vraag is dan ook of dat meldpunt meer meldingen gaat opleveren of juist minder.’

Voor dat probleem is er volgens hem een eenvoudigere oplossing. ‘Maak op de website en op sociale media een duidelijke infographic rondom sociale veiligheid, waarin je goed uitlegt wat een vertrouwenspersoon, een ombudsfunctionaris, een bedrijfsarts en een organisatiepsycholoog doet. En je mag er dan echt op vertrouwen, net als nu, dat als je dan toch op de verkeerde plek belandt, je altijd wordt verwezen naar de juiste instantie.’