Hoogleraar Parlementaire Geschiedenis Carla van Baalen wordt voorzitter van een driekoppig team dat historisch onderzoek gaat doen naar het inkomen van de koning. Ook hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend’Eert zit er in. Aanleiding is de onthulling eerder dit jaar van ‘een geheime belastingdeal’ door RTL Nieuws.

Begin oktober onthulde RTL Nieuws een vermeende ‘geheime belastingdeal’ tussen de regering en de Oranjes. De deal zou in een ver verleden zijn gesloten. Het Koninklijk Huis moest vanaf 1973 belasting gaan betalen over zijn privévermogen, maar de Oranjes zouden daar helemaal niet blij mee zijn geweest. Ze drongen aan op een compensatie. En die kregen ze: de koning kreeg voortaan jaarlijks 150.000 gulden extra, bepaalden de toenmalige premier Piet de Jong en zijn minister van financiën. Daarmee zou ‘de negatieve werking van afschaffing van de belastingvrijdom’ worden opgevangen, aldus RTL Nieuws.

In zijn reactie liet premier Rutte weten dat er geen bewijs is voor een geheime belastingdeal met de Oranjes. Maar hij heeft dus wel opdracht gegeven voor een onderzoek naar de manier waarop het inkomen van het koningshuis is vastgesteld.

‘Je moet Algemene Zaken bellen. Het heeft haast!’

‘Een eervolle opdracht’, vindt Van Baalen, die een paar weken terug werd verrast toen haar secretaresse binnen rende met een briefje in haar hand. ‘Je moet Algemene Zaken bellen. Het heeft haast!’ Het nummer op het briefje behoorde toe aan een hoge ambtenaar van het ministerie, die haar voor de onderzoeksopdracht benaderde. ‘Ik kende de ambtenaar overigens al, want we hebben eerder voor dat ministerie onderzoek gedaan naar kabinetsformaties.’ Het boek De kabinetsformatie in vijftig stappen verscheen in 2012.

Toch was het niet de voornaamste reden waarom de hoge ambtenaar Van Baalen belde, denkt ze zelf. Belangrijker is dat het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis al onderzoek deed naar het inkomen van de Oranjes rond 1970. Twee medewerkers van het centrum schreven een biografie over Piet de Jong, mét een hoofdstuk over de totstandkoming van het inkomen van het Koninklijk Huis (koningin Juliana stond toen aan het hoofd).

Rapport
Haar centrum heeft dus al ervaring met de opdracht die het onderzoeksteam krijgt: de archieven doorspitten en mensen spreken die in de periode 1963-1973 betrokken zijn geweest bij de vaststelling van het inkomen van het koningshuis. Dat scheelt tijd, want de Tweede Kamer heeft te kennen gegeven snel uitsluitsel te willen hebben. Voor de zomer moet er een rapport liggen.

De Nijmeegse hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend’Eert en bestuurskundige Mark van Twist van de Rotterdamse universiteit zitten ook in het team. Bovend’Eert is deskundige op het gebied van wetgeving en Van Twist op het gebied van belastingen. Het onderzoeksteam is nog niet bij elkaar geweest.