Voormalig hoogleraar en rector magnificus Titus Brandsma wordt komende zondag heilig verklaard. Een delegatie van de Radboud Universiteit reist naar Rome om de canonisatie onder aanvoering van Paus Franciscus bij te wonen. ’Ook zonder het predicaat ‘katholiek’ heeft onze universiteit een goede, informele band met de Kerk’, zegt huidig rector magnificus Han van Krieken.

Voormalig karmelietenpater, hoogleraar en rector magnificus van de Katholieke Universiteit Nijmegen Titus Brandsma (zie kaderstuk) wordt zondag in Rome heilig verklaard. Paus Franciscus leidt de heiligverklaring op het Sint-Pietersplein waarin naast Brandsma nog negen anderen heilig worden verklaard. Naar verwachting zal het Sint-Pietersplein vol staan met pelgrims van overal ter wereld. Uit Nederland trekken naar schatting zo’n 2000 gelovigen naar Rome.

Ook vertegenwoordigers van de Radboud Universiteit wonen de heiligverklaring bij. Naast rector magnificus Han van Krieken maken onder andere voorzitter van de raad van toezicht Merel van Vroonhoven, vier decanen, burgemeester Hubert Bruls (zie kaderstuk), medewerkers van het Titus Brandsma Instituut en studentenpastor Jos Geelen deel uit van de Nijmeegse delegatie.

Rectorsketen

Van Krieken zegt het belangrijk te vinden om namens de Radboud Universiteit aanwezig te zijn. ‘Brandsma was een prominent lid van onze academische gemeenschap’, zegt hij. ‘Hij krijgt nu een heel bijzondere waardering voor de manier waarop hij zich tijdens de Tweede Wereldoorlog verzet heeft tegen de Duitse bezetters. Die erkenning krijgt hij niet alleen in Nederland, maar in de hele wereld.’

‘Soms draag ik dezelfde keten als Brandsma’

Van Krieken zegt persoonlijk geraakt te zijn door Brandsma’s heiligverklaring. ‘Er is een aantal foto’s van Brandsma waarop hij de rectorsketen draagt. Soms draag ik diezelfde keten, waardoor ik als het ware in zijn voetsporen treed. Maar natuurlijk heb ik niet zoveel betekend als hij.’

Medisch wonder

Aan personen die heilig worden verklaard, wordt door de Kerk een wonder toegeschreven. Dat is ook bij Brandsma het geval. In 2004 had een Amerikaanse pater-karmeliet een agressieve vorm van huidkanker met uitzaaiingen, maar hij genas daarvan. In december 2020 verklaarde een commissie van artsen dat dat medisch gezien onverklaarbaar was. Vervolgens stelde een groep theologen vast dat zijn genezing te danken was aan de aanbidding van Brandsma.

Volgens Van Krieken, zelf patholoog, hoeft een dergelijke genezing geen wonder te zijn. ‘Af en toe zie je dat iemand met een uitgezaaide vorm van melanoom toch geneest’, zegt hij. ‘Deze immunogene tumor roept vaak een afweerreactie op. Wetenschappers doen hier al lang onderzoek naar, wat uiteindelijk heeft geleid tot immunotherapie (een kankerbehandeling, red.). Vanuit de ratio is het dus niet heel verbazend dat soms iemand spontaan geneest van die ziekte.’

Dat de heiligverklaring van Brandsma niet gestoeld is op een wetenschappelijk fundament, vindt Van Krieken echter geen reden om niet naar Rome te reizen. ‘Wij gaan niet naar Rome omdat Brandsma een wonder heeft verricht’, zegt hij. ‘De heiligverklaring is een erkenning voor zijn leven en zijn martelaarschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over de criteria van de Kerk gaan we niet. De kern is de persoon die hij was.’

‘Geen formele band met de Kerk’

De heiligverklaring van Brandsma volgt anderhalf jaar nadat de bisschoppen het predicaat katholiek afnamen van de Radboud Universiteit. Dat gebeurde na een lang en slepend conflict tussen de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de toenmalige toezichthouders van de Stichting Katholieke Universiteit. De bisschoppen weigerden lange tijd heel wat bestuurders voor het Stichtingsbestuur te benoemen, omdat zij niet katholiek genoeg zouden zijn. Daarop stapten de toezichthouders naar de rechter. Die gaf hun gelijk, waarna de bisschoppen beslisten dat de universiteit niet meer het predicaat ‘katholiek’ mocht voeren.

Betekent het bijwonen van de heiligverklaring in Rome dat de plooien tussen universiteit en Kerk weer zijn gladgestreken? ‘Als college van bestuur hebben we altijd gezegd dat we het besluit van de bisschoppen respecteren, maar dat we ook graag in gesprek blijven met de Kerk’, zegt Van Krieken. ‘De relatie is in formele zin veranderd, maar niet in informele zin. Onder andere met de bisschop van Den Bosch, Gerard de Korte, hebben we nog altijd goed contact.’

‘De formele rol van bisschoppen ten opzichte van het Stichtingsbestuur gaat niet meer terugkomen’

Dat de Radboud Universiteit het predicaat van de bisschoppen terugkrijgt, is volgens Van Krieken dan ook niet aan de orde. ‘De formele, statutaire rol die bisschoppen hadden ten opzichte van het Stichtingsbestuur, wat nu de raad van toezicht is, is doorgesneden en die gaat ook niet meer terugkomen’, zegt hij. ‘Maar onze academische gemeenschap blijft wel een bijzondere band behouden met de Kerk en met onze katholieke achtergrond.’