Grote kans dat je nog nooit gehoord hebt van NeurotechEU. Toch heeft deze virtuele Europese universiteit haar hoofdkwartier op de Radboud Universiteit. Het samenwerkingsverband tussen tien instellingen moet Europa een betere concurrentiepositie geven tegenover Amerika en China, legt directeur Tansu Celikel uit.

Voor velen komt het misschien als een verrassing, maar Nijmegen herbergt niet één maar twee universiteitscampussen. Naast de Radboud Universiteit is dat, sinds 2020, Neurotech^EU, een Europese universiteit die zich op de neurowetenschappen richt. Wie zich verbaasd afvraagt waar dat hoofdgebouw dan precies staat in Nijmegen – nou, dat is er niet. Neurotech^EU is een virtuele universiteit, die bestaat uit een consortium van verschillende onderzoeksgroepen in Europa.

Tansu Celikel, hoogleraar Neurofysiologie aan de Radboud Universiteit, is initiatiefnemer en projectleider van Neurotech^EU. Maandag opent deze ‘multicampus-universiteit’ officieel haar onderzoekstak, met een virtuele conferentie. Tijd voor een kennismaking.

Wat is Neurotech^EU?

‘We zijn een zogeheten Europese universiteit. Die vloeit voort uit een programma van de Europese Unie, om tot meer synergie te komen in Europees onderwijs en onderzoek. De Franse president Macron heeft hier ooit het initiatief toe genomen. De VS en China vormen flinke concurrentie in de wereld als het om wetenschap gaat. Met dit soort structurele netwerken kunnen we als Europa tegenwicht beiden.’

‘Neurotech is een alliantie tussen tien Europese universiteiten die zich richt op interdisciplinair onderzoek binnen de neurowetenschappen, kunstmatige intelligentie en techniek. Daar zitten prominente instituten tussen zoals Oxford University en het Karolinska instituut, maar ook minder bekende zoals Bonn en Boğaziçi in Istanbul. Sinds dit kalender jaar is ook Reykjavik University lid, en Georgia Tech Lorraine in Frankrijk. Dat is een Europese campus van een Amerikaanse universiteit, dus in feite zijn we zelfs een transatlantisch samenwerkingsverband.’

Wat is de meerwaarde van zo’n alliantie? Universiteiten werken toch al samen?

‘Dat klopt, maar dat gebeurt vaak door individuele onderzoeksgroepen, en op ad hoc-basis, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een grote Europese onderzoeksbeurs. Het mooie van Neurotech is dat het ons in staat stelt wat meer na te denken over waar ons onderzoeksveld naartoe gaat, welke grote vragen er nog liggen en hoe we van elkaars expertises gebruik kunnen maken om die te beantwoorden.’

Wat merken wetenschappers en studenten in Nijmegen concreet van Neurotech?

‘Verschillende dingen. Dankzij Neurotech heeft de Radboud Universiteit al een aantal subsidies binnen weten te halen. Een daarvan is op het gebied van life long learning, samen met Boğaziçi University. Daarnaast gaan we kijken of we joint degrees kunnen aanbieden, waarbij studenten een Master- of PhD-titel krijgen van meerdere instellingen tegelijk. Je moet je voorstellen dat ze dan een deel van hun tijd bij de ene instelling verblijven, en een ander deel elders.’

‘Daaraan gekoppeld werken we aan een gezamenlijke onderzoeksschool binnen onze onderzoekstak, Neurotech^RI (RI staat voor Research Institute, onderzoeksinstituut, red.). Je moet je voorstellen dat promovendi hiervoor verschillende instellingen langsgaan om onderzoeksvaardigheden te leren. Of dat je een soort bootcamps hebt, waarbij verschillende groepsleiders samenkomen om aan een probleem te werken, eventueel met partners uit het bedrijfsleven.’

Dat is er dus nog allemaal niet?

‘Nee, dat klopt, veel ideeën moeten nog concreet uitgewerkt worden. We zijn pas een jaar bezig, maar we moeten plannen moeten maken voor de komende twintig jaar. Dat doe je niet 1-2-3. Er ligt nu een blauwdruk voor drie fases, we zitten net in de eerste.’

Krijgen studenten straks een diploma met alleen een Neurotech-stempel erop?

‘Nee, de komende jaren zeker nog niet. Administratief zullen ze sowieso bij een van de partnerinstellingen ingeschreven moeten staan, omdat deze een officiële Europese accreditatie hebben. Het is de vraag of het nodig is dat we die als Neurotech ook ooit gaan aanvragen.’

Hoeveel betaalt de Radboud Universiteit mee aan Neurotech?

‘Minder dan je misschien denkt. Ze financieren momenteel de positie van de management director. Verder niets. Neurotech krijgt haar geld op dit moment vooral uit Europese fondsen. Van het Erasmus+-programma krijgen we ruim 6 miljoen euro, en uit Horizon2020 komt 2 miljoen. We hopen dat via andere subsidies aan te vullen tot een budget van 10 miljoen euro.’