Maag-, darm- en leverarts Marjolijn Duijvestein van het Radboudumc onderzoekt chronische darmontstekingen. Tijdens het InScience Film Festival, dat dit jaar in het teken van voeding staat, hoort de arts of ze de Klokhuis Wetenschapsprijs wint voor de slimme wc-bril die ze heeft ontworpen.

Slechte voeding zorgt voor een verhoogde kans op het ontstaan van de chronische darmontstekingen. En dat is precies wat Maag-, darm- en leverarts Marjolijn Duijvestein onderzoekt. Duijvestein is gespecialiseerd in de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa (een ontstekingsziekte in de dikke darm). Bewerkt voedsel en toevoegingen zoals weekmakers kunnen negatieve effecten hebben op een daarvoor gevoelige darm, legt ze uit.

‘In onze westerse leefstijl zit veel voeding die slecht is voor mensen met ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Zo geven we onze patiënten als dieetadvies geen rood vlees te eten en op te passen met bewerkt voedsel, want dat kan een reactie geven in de darmen.’

‘Bij bewerkt voedsel moet je denken aan alles wat uit pakjes en zakjes komt’, gaat ze verder. ‘Voedsel dat onnatuurlijk lang goed blijft. Bijvoorbeeld softijsjes die heel traag smelten, eetwaren waar vele e-nummers in zitten. Die kunnen allemaal problemen opleveren voor mensen met gevoelige darmen.’

Darmziektes

Te veel en slecht eten zorgt voor welvaartsziektes zoals obesitas, leververvetting en hart- en vaatziekten en kan daarnaast bijdragen aan chronische darmontstekingsziekten, benadrukt Duijvestein. Naast het voorkomen van de darmziektes is ze ook bezig met de behandeling ervan. Een nieuw middel hierbij is de slimme wc-bril.

‘Een drol moet er gewoon uit. Anders krijg je buikpijn’

Deze wc-bril vol met sensoren is ontwikkeld door OnePlanet Research Center (een samenwerking tussen het Radboudumc, de Radboud Universiteit, Wageningen Universiteit en het bedrijf imec) en is mede mogelijk gemaakt door MDL fonds.

Stoelgang

Samen met promovendus Lotte Hazeleger verricht Duijvestein klinisch onderzoek met de toiletbril. Het uiteindelijke doel is in een vroeg stadium signaleren wanneer een darmontsteking op gang komt. De bril kan bijvoorbeeld de frequentie van stoelgang, temperatuur, gewicht en hartslag van de patiënten meten – dingen die nu handmatig gedaan moeten worden.

‘Nu moeten we nog wachten tot iemand klachten krijgt voordat we medicatie geven. Dankzij de metingen in de bril kunnen we al iets doen voordat klachten ontstaan en kunnen we de medicatie beter afstemmen’, aldus Duijvestein.

In het ideale geval krijgen patiënten met een darmziekte de slimme wc-bril thuis en wordt hun stoelgang blijvend gemeten. Maar dat is iets voor de toekomst, de bril is nog niet in productie genomen voor consumenten. De uitvinding biedt ook mogelijkheden voor andere toepassingen. Duijvestein: ‘Het is bijvoorbeeld in te zetten in verzorgingshuizen. Zo kun je passief temperatuur meten en als je een sensor hebt voor de dichtheid van de spieren weet je hoe iemand er lichamelijk aan toe is.’

Poepen

Duijvestein en haar collega’s behoren tot de tien genomineerden voor de Klokhuis Wetenschapsprijs die zondag wordt uitgereikt op het InScience Filmfestival. Door deel te nemen wil de Nijmeegse maag-, darm- en leverarts poepen uit de taboesfeer halen, zeker voor kinderen.

‘Uit onderzoek van MDL fonds blijkt dat veel kinderen niet op school durven te poepen. Omdat ze het vies vinden of denken dat ze gehoord worden. Maar die drol moet er gewoon uit. Anders krijg je buikpijn. Kinderen vinden de bril erg grappig, dus het helpt om zo met ze erover in gesprek te gaan.’

Volwassenen zouden ook makkelijker moeten kunnen praten over hun ontlasting, vindt Duijvestein. ‘Zodat het uit de taboesfeer wordt gehaald. Even kijken naar je ontlasting en er vrijer over praten kan problemen verhelpen. Zo kan afwijkende ontlasting, bijvoorbeeld als er bloed bij zit, duiden op medische problemen. Het is goed om dat tijdig te signaleren. Ik hoorde dat het gebruikelijk is in India om aan elkaar te vragen of je al gepoept hebt. Het zou niet slecht zijn als dit in Nederland ook zou gebeuren.’

Het InScience Filmfestival vindt tot en met zondag plaats op verschillende locaties in Nijmegen. Voor meer informatie: insciencefestival.nl.