De Nijmeegse taalwetenschappers Mark Dingemanse en Asifa Majid zijn de belangrijkste gasten in een tv-uitzending van het programma Labyrint over hoe taal onze waarneming van de wereld bepaalt. Vanavond te zien op Nederland 2 of daarna via uitzendinggemist.nl Dingemanse en Majid werken bij de language and perception-onderzoeksgroep binnen het Nijmeegse Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek en zijn daarnaast verbonden aan de Radboud Universiteit. Beiden bestuderen de invloed van taal op de manier waarop mensen denken over de wereld en hoe ze die waarnemen. Dingemanse deed daar onderzoek naar in Ghana, Majid in Maleisië. Onvoorstelbaar? In het tv-programma Labyrint komen de onderzoekers vooral aan het woord over hoe in verschillende talen uitdrukking wordt gegeven aan zintuiglijke waarneming. Ze laten zien en horen dat buiten de Westerse wereld héél andere uitdrukkingsvormen in omloop zijn dan ‘wij’ gewend zijn. De kunst voor de taalonderzoeker, die zelf ook een manier van waarnemen heeft die voortkomt uit de eigen taalachtergrond, is dan om in kaart te krijgen wat je jezelf nauwelijks kunt voorstellen. Vergelijkbaar veldwerk Dingemanse: ‘Alle veldonderzoekers in onze groep nemen een “field kit” mee met spullen die te maken hebben met verschillende zintuigen: potjes met de vijf basissmaken, een boekje met tachtig kleuren, een set met tien verschillende texturen, nog een met twaalf verschillende geuren, opnames van geluiden die variëren in toonhoogte, tempo, en volume, en een boekje met twintig verschillende vormen. Zo komen we allemaal weer thuis met vergelijkbare gegevens en kunnen we beter begrijpen hoe talen waarnemingen uitdrukken.’ Geen woord voor groen Een aantal taken uit deze kit komt aan bod in de tv-uitzending. Asifa Majid praat onder andere over geur in het Jahai (Maleisië), een taal die ontzettend rijk is aan woorden voor verschillende geuren. Dingemanse praat over kleuren en texturen in het Siwu (Ghana). Hij vertelt bijvoorbeeld dat het Siwu geen woord voor groen heeft, maar wel weer heel veel woorden kent voor verschillende texturen (zoals: hoe harig een hoogpolig tapijt is). Na afloop van het programma blijven Majid (die onlangs een VICI-subsidie ontving) en Dingemanse (die in oktober promoveerde aan de Radboud Universiteit) nog even in de studio om daar vragen van het publiek te beantwoorden via chat en twitter./Anja van Kessel