In 2020 en 2021 zijn een stuk minder mensen gepromoveerd aan de Radboud Universiteit. Waar in 2019 nog 447 doctorsbullen werden uitgereikt, waren dat er het jaar daarna slechts 391 en vorig jaar 395, een afname van ruim 10 procent.

Het is voor het eerst sinds 2015 dat er twee jaar achter elkaar zo weinig Nijmeegse promoties waren. In de vijf jaar voor corona was er juist een stijgende trend in het aantal promoties, op een dip in 2018 na.

De cijfers sluiten aan bij het landelijke beeld. In 2020 promoveerden in Nederland 10 procent minder mensen dan in 2019, volgens CBS-cijfers. Dat is een trendbreuk ten opzichte van de gestage groei gedurende de twintig jaar daarvóór, van gemiddeld bijna 4 procent per jaar. Landelijke cijfers over 2020 zijn nog niet bekend.

Promoties leveren de Radboud Universiteit tientallen miljoenen euro’s per jaar op. Per afgeleverd proefschrift krijgen universiteiten tienduizenden euro’s, in 2018 was dat ruim 77.000 euro. De afname scheelt Nijmegen dus al snel enkele miljoenen aan inkomsten.

Coronavertraging

Corona lijkt een voor de hand liggende oorzaak van de lagere cijfers, al kan niemand dit met zekerheid bevestigen. ‘Coronavertragingen zullen hier zeker invloed op hebben’, zegt Marc Vervuurt, vice-voorzitter van het Promovendi Netwerk Nijmegen (PNN) en promovendus aan het Radboudumc. Veel onderzoek kwam stil te liggen, of liep uit. Promovendi die hiervan last hadden, konden een contractverlenging van zes maanden krijgen. Hierdoor schuift ook het einde van hun promotieproject navenant op.

Hoeveel promotietrajecten vertraagd zijn en hoe lang precies, is moeilijk te zeggen. Exacte cijfers zijn er niet, laat beleidsmedewerker Steffie Hampsink weten. Hoe lang een promotietraject heeft geduurd, wordt namelijk pas berekend op het moment dat een promovendus het proefschrift daadwerkelijk verdedigd heeft.

Stress

Toch spelen waarschijnlijk ook andere oorzaken een rol dan alleen vertraagde experimenten, denkt Vervuurt. ‘Bijvoorbeeld psychische problemen.’ Wetenschappers hebben al jaren last van een hoge werkdruk en de coronacrisis heeft de stress verder doen toenemen, bleek recent nog uit een onderzoeksrapport van De Jonge Akademie. Ook stellen promovendi – zeker tijdens lockdowns – hun promotie nog wel eens uit tot een moment waarop er fysiek meer mogelijk is, zoals meer publiek in de aula en het kunnen geven van een feest. Vervuurt: ‘Ik hoor links en rechts dat promovendi hun verdediging daarom soms met maanden uitstellen.’

Een capaciteitsgebrek in de aula – waardoor een stuwmeer van nog te houden promoties zou ontstaan – is er in ieder geval momenteel niet, zegt Jacqueline Berns van het Bureau van de Pedel. Tijdens de eerste lockdown, in het voorjaar van 2020, werden de meeste promoties uitgesteld, maar daarna zijn ze wel doorgegaan, deels online. Berns: ‘De uitgestelde promoties zijn bijna allemaal in 2020 nog ingehaald.’