Nu president Janoekovitsj van het toneel is verdwenen, wijzen media en politici naar de volgende horde op Oekraïnes pad naar vrijheid. Burgers lijken tot op het bot verdeeld tussen hen die met warme gevoelens terugdenken aan de tijd dat Rusland het land regeerde en groepen die zich richten op Europa. Tijdens het actualiteitencollege werd vanmiddag besproken hoe het verder moet.

In de hal van het Erasmusgebouw werken een aantal studenten hun bruine boterham met kaas naar binnen terwijl polemoloog en columnist Leon Wecke geniet van een vers kopje automaatkoffie. Allemaal zijn ze tijdens hun lunchpauze naar het Erasmusgebouw gekomen om de situatie in Oekraïne te bespreken.

Wecke trapt af met een voorgedragen column. Volgens hem ontbreekt het Oekraïne als land aan één essentieel ingrediënt: eenheid van volk. Volgens Wecke is Oekraïne te vergelijken met België, dat andere Europese land dat het al enige tijd zonder regering moet doen. Het westelijke en oostelijke deel van Oekraïne zijn als Wallonië en Vlaanderen: ze spreken elkaars taal niet, delen geen cultuur, en hebben allebei een voorliefde voor een ander buurland. De oplossing voor dit dilemma? Volgens Wecke moeten Rusland en Europa zich samen inzetten voor de toekomst van Oekraïne of via een militaire interventie Oost-Oekraïne van West-Oekraïne scheiden. Misschien kunnen ze dan zelfs als voorbeeld dienen voor België.

Na Wecke’s column is het woord aan Alfons Brüning, bijzonder hoogleraar Orthodoxie en vredesopbouw in Europa (VU) en Tania Kochetkova, van oorsprong Oekraïense en gepromoveerd aan de Radboud Universiteit. De blokken Oost en West zijn volgens hen niet zo scherp als beschreven. Kochetkova: ‘Taal is in Oekraïne niet per se gelinkt aan culturele identiteit. Negentig procent van de Oekraïners spreekt zowel Oekraïens als Russisch’. Bovendien bestaat Oekraïne uit nog veel meer culturen, stelt Brüning. Allemaal stonden ze op het plein in Kiev, met één gezamenlijk doel: de corruptie een halt toeroepen en beter levensomstandigheden creëren. ‘Oekraïners willen niet opeens Russisch of Europees zijn, ze willen vooral dat hun dagelijks leven er op vooruit gaat.’

De verscheidenheid aan culturen, en de ogenschijnlijke verdeeldheid, zijn onderdeel van Oekraïnes identiteit als land. ‘Oekraïne betekent letterlijk ‘grensland’,’ legt Kochetkova uit. ‘Tussen de 16^e en 19^e eeuw heeft Oekraïne gestreden om oost en west samen te brengen en één land te worden. Dat is een goede impuls om ook één te blijven.’

Brüning en Kochetkova zien het meest in een regering die zorgt voor politieke eenheid en stabiliteit, maar verder de ruimte geeft aan burgers om invulling te geven aan hun eigen culturele voorkeuren. Het verdeelde België zien zij daarom dus niet als evenbeeld. ‘Zwitserland zou een beter voorbeeld zijn: een onafhankelijk land waar alle talen en culturen van haar inwoners gelijk zijn.’ / Marlon Janssen