Onderwijs blijft volgend jaar deels online
Met flexibiliteit en het 'eigen-gebouwprincipe' hoopt de universiteit in juli een coronabestendig rooster voor volgend jaar te hebben. Dat betekent wel dat er ook zónder anderhalvemeterregel nog deels online onderwijs zal zijn.
Lage besmettingscijfers, meer dan 13 miljoen vaccinaties – de coronavooruitzichten zijn zo zonnig als het weer van de afgelopen weken. Zo zonnig, dat zelfs demissionair minister Hugo de Jonge suggereert dat de basismaatregelen, zoals de anderhalvemeterregel, na de zomer van tafel kunnen. Voor het hoger onderwijs zou het een verademing zijn. Na anderhalf jaar is dan weer onderwijs als vanouds mogelijk: fysiek, en zonder afstand te hoeven houden.
Ook de Radboud Universiteit wil dat iedereen volgend jaar weer naast elkaar kan zitten in de collegebanken. Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Vooralsnog is het niet zeker of de anderhalvemeterregel daadwerkelijk verdwijnt. Ondertussen moeten de roosters voor volgend jaar nu al gemaakt worden, half juli moeten ze af zijn. Hoe doen roosteraars dat?
Domino-effect
Zoals het afgelopen jaar ging, wil niemand, daar zijn zowel de universiteit als de opleidingen het over eens. Toen werden de roosteraars overvallen door veranderende coronaregels, en moesten zij meermaals improviseren. Daarom is er voor volgend jaar gekozen voor een coronaproof-rooster, in ieder geval voor het eerste semester.
Het uitgangspunt is het zogenoemde ‘eigen gebouwprincipe’. Dat houdt in dat faculteiten hun onderwijs in beginsel in hun eigen gebouw verzorgen – eventueel aangevuld met algemene zalen zoals in het collegezalencomplex. De sociologen krijgen hun werkgroepen dus in het Montessorigebouw, de juristen in het Grotius, en de geesteswetenschappers in het Erasmus. Dat geeft de meeste flexibiliteit zolang de coronaregels voor september nog onzeker zijn, is de gedachte van de universiteit. Als binnen een faculteit aanpassingen nodig zijn, krijg je geen domino-effect op andere plekken op de campus.
Binnen die randvoorwaarden zoekt iedere faculteit zijn eigen oplossingen, blijkt uit een rondgang. Zo gaat managementwetenschappen ook avondslots inroosteren, tussen 18.00 uur en 20.00 uur, vertelt hoofd van het onderwijscentrum Jet Custers. ‘Dat willen we eigenlijk liever niet, maar het helpt wel om zoveel mogelijk fysiek onderwijs te kunnen organiseren.’
Om de week fysiek
De grootste onzekerheid voor de hoeveelheid fysiek onderwijs is het al dan niet afschaffen van de anderhalvemeterregel. Die regel zorgde ervoor dat in de grootse collegezaal (in het Grotiusgebouw) dit jaar nog maar 48 van de 482 plekken gebruikt konden worden. Veel faculteiten lossen dit op door de tijdstippen van het onderwijs al wel vast te leggen, maar de locatie nog niet volledig. Zo’n flexibel rooster geldt dus zowel mét als zonder anderhalvemeterregel.
Custers geeft een voorbeeld: ‘Stel, je hebt een vak met wekelijks twee parallelle werkgroepen. Die kunnen normaal elk een werkgroepzaaltje gebruiken. Als we in september nog afstand moeten houden, heb je per groep twéé zaaltjes nodig. Dat lossen we dan op door de werkgroepen de ene week fysiek, en de andere week online te houden.’
Mocht de anderhalvemeterregel inderdaad blijven, dan krijgen bepaalde vakken voorrang met fysiek onderwijs. Custers: ‘We hebben per jaarlaag aan docenten gevraagd welk onderwijs écht op de campus gegeven moet worden. Voor het eerste bachelorjaar is dat bijvoorbeeld een vak als academische vaardigheden.’ Ook practica op de medische en bètafaculteit zullen, net als dit jaar, fysiek zijn.
Vereeniging
Naast de onderwijsruimtes die niet tot één faculteit behoren, zoals in het Linnaeus en collegezalencomplex – zal er komend jaar mogelijk weer gebruik gemaakt worden van zalen buiten de universiteit, zoals De Vereeniging vorig jaar. Over het hoe en wat is de universiteit momenteel nog in gesprek met verschillende partijen, laat universiteitswoordvoerder Martijn Gerritsen weten. ‘We hopen daar volgende week meer duidelijkheid over te hebben.’
Maar zelfs als de afstandsbeperking volledig verdwijnt, zal een deel van het onderwijs online zijn. Dat is het gevolg van de beperkende ‘eigen-gebouw’-regel. Bij natuurwetenschappen, wiskunde en informatica is dat bijvoorbeeld zo’n 30 procent, verwacht de faculteit. Andere faculteiten, zoals rechten of letteren, durven geen percentages in te schatten (zie ook kader).
Bij FNWI zal ook zonder afstandsregel 30 procent van het onderwijs online zijn
Hoe dan ook zullen die cijfers sterk verschillen per faculteit. Ze hangen af van de grootte van opleidingen, het aantal contacturen én de hoeveelheid onderwijsruimtes die aanwezig zijn in een gebouw. Dat alles verschilt sterk per faculteit.
Daarnaast willen opleidingen sommige voordelen van online onderwijs ook behouden. ‘We hebben geleerd dat voor bepaalde onderdelen van ons curriculum het werken met afstandsonderwijs een verrijking is’, zegt bijvoorbeeld decaan Margot Mulken van letteren. Ze noemt kennisclips, breakout rooms, en grote hoorcolleges. ‘Al lopen hierover de meningen uiteen.’
Medische wetenschappen blijft sowieso op 1,5 meter
Een vreemde eend in de bijt qua roostering is de Faculteit der Medische Wetenschappen (FMW). Die faculteit geeft het eerste kwartaal sowieso onderwijs op anderhalve meter. ‘Binnen die grenzen proberen we zoveel mogelijk fysiek te roosteren, waarbij praktijkonderwijs de voorrang krijgt’, laat Frans Russel weten, opleidingsdirecteur van biomedische wetenschappen.
Het gevolg hiervan is dat – afgezien van practica – slechts een kwart tot een derde van het onderwijs op de campus plaats zal vinden, zo schrijven faculteitsbestuur en onderwijsdirecteuren in een toelichting aan docenten.
Het is een ingewikkeld dilemma, schrijft de faculteit. ‘Gezien de onvoorspelbare situatie in het najaar, zijn we terughoudend in het volledig loslaten van de maatregelen en blijven we anderhalve meter afstand houden’. FMW zegt daarmee ook het beleid te volgen van het ziekenhuis, ‘dat strenger is dan de landelijke richtlijnen’.
Janneke Grutters schreef op 17 juni 2021 om 16:27
Mooi stuk! Ik begrijp de complexiteit van het probleem en de voorzichtigheid, zeker ook in het Radboudumc. Maar ik zou zo graag zien dat er een schaduwrooster wordt gemaakt voor als het onderwijs wél zonder maatregelen mag vanaf september (of oktober, of november). Zodat het ook weer kan als het straks wel mag. Dat biedt hoop en perspectief, en dat hebben de studenten maar ook de docenten hard nodig!
studentolomeus schreef op 29 juni 2021 om 23:17
Mee eens Janneke, de hele tijd dat geneuzel om half half te doen is zo deprimerend en toekomstloos voor de student. Gewoon een schaduwrooster voor als de 1.5m regel weggaat, wat ik wel mag hopen (als het niet gebeurt wanneer ~iedereen gevaccineerd is wanneer dan wel?) Durf te denken, zoals Horatius zei!