Pen en papier maken plaats voor apps en hologrammen: het onderwijs staat niet stil. Vox maakt een rondgang over de campus op zoek naar innovatieve onderwijstechnieken. Vandaag deel 4: 360-graden video's.

Bij het innovatieteam van de afdeling ICT in het Onderwijs lopen ze over van de goede ideeën. Met die ideeën wordt niet geleurd: sterker, ze blijven op de plank liggen tot er een docent met een specifiek onderwijsprobleem binnenloopt – waarbij precies dat ene idee hulp kan bieden. ‘We willen ICT inzetten waar dat zinvol en relevant is,’ zeggen programmamedewerkers Gert Bosgra en Nikki Verseput. ‘Niet omdat het cool is.’

‘We willen ICT inzetten waar dat zinvol is, niet omdat het cool is’

Het team ontving in 2016 een SURF innovation challenge, een landelijke ontwikkelingsbeurs voor ICT-vernieuwing in het onderwijs en onderzoek, om te experimenteren met 360-graden video. En dat paste precies bij het probleem waarmee Maaike Cima, hoogleraar Forensische Orthopedagogiek, bij hen aanklopte. Haar masterprogramma begon met achttien studenten. ’Mijn vakgebied draait om ernstige gedragsproblematiek bij jongeren. Ik nam mijn studenten mee naar Jeugdzorginstellingen en een jeugdgevangenis om met die jongeren te spreken en hun omgeving te bekijken.’ Maar inmiddels is het studentenaantal haast verdrievoudigd— en je stapt niet zomaar met zestig studenten een instelling binnen.

Virtuele excursie

Dan biedt virtual reality uitkomst. Met een zestal GoPro-camera’s en een goede microfoon gingen Cima en een camerateam afgelopen maanden op pad om opnames te maken in alle schakels waarmee veel jongeren met gedragsproblemen in aanraking komen: een jeugdgevangenis, een Jeugdhulpplus-instelling, en de rechtszaal — waar zij de zaak volgden van een tiener die zich meerderjarig wil laten verklaren om de voogdij over haar kindje te krijgen, en die van een leeftijdsgenoot die eist dat de rest van haar taakstraf kwijtgescholden wordt.

De beelden van die zes camera’s worden aan elkaar gekoppeld zodat een 360-graden video ontstaat. De student klikt de film aan op zijn telefoontje, dat hij vervolgens voorin een VR-bril plaatst. Dan kijkt hij of zij naar links, rechts, naar boven of onderen. Precies alsof je zelf in de rechtszaal zit.

Bosgra: ‘Heel anders dan een platte film. Daarin stuurt de filmmaker je — door de hoek te kiezen van waaruit jij meekijkt. 360 graden video is veel neutraler, want je bepaalt als kijker zelfs waarnaar je kijkt.’

Cima: ‘Kijk, van zo’n meisje dat wil dat haar taakstaf vervalt, denk je: “Ja dáág, daar gaat de rechter echt niet in mee”. Maar je ziet een heel aimabele kinderrechter, die inziet dat de straf niet langer succesvol is: hij belemmert haar om haar leven op een goede manier weer op te pakken, en werkt in die zin contraproductief.’ Zulke rechtszaken met minderjarigen vinden altijd achter gesloten deuren plaats, maar met deze techniek kan de student er toch ‘bij zijn’.

Visualiseren werkt 

Cima realiseert zich dat ze een situatie kan schetsen, maar dat die vaak veel meer indruk maakt als studenten het op beeld zien. Vanaf september hoopt ze haar mastercolleges te beginnen met 360-graden video, zodat de setting al ‘leeft’ voordat ze met haar verhaal begint.

Met de video’s, waarin een meisje met een heel problematische achtergrond bijvoorbeeld over de dood en over moord vertelt op een toon alsof ze een koffie bestelt, hoopt Cima bovendien enige naïviteit bij haar studenten weg te nemen. ‘Het gros van mijn studenten wordt hulpverlener. Maar sommigen hebben een wat te rooskleurig beeld van die wereld: zij denken dat ze iedereen kunnen helpen.’

‘Een kind met een spinnenfobie help je door een exposuretherapie te geven. Maar jongeren met hevige gedragsproblematiek leven in een harde wereld, waaruit zij zich vaak maar moeilijk, soms helemaal niet, kunnen losmaken: zij gaan van instelling naar instelling.’ Een leven dat voor de meesten doodnormaal klinkt, een eigen huis, misschien een gezin, is voor hen hetgeen waar ze het meest naast verlangen.

Cima’s les voor haar studenten: ‘Je kunt iemand, voor een relatief korte periode, positief beïnvloeden. Probeer dat ook. Daarbij is het belangrijk te beseffen dat alle kleine beetjes kunnen helpen, maar dat deze jongeren vaak een levenslange zorg nodig hebben.’