Promovendus Jurijn Timon de Vos gaat de komende vier jaar de katholieke identiteit van de Radboud Universiteit onderzoeken. Het resultaat zal in 2023 worden gepresenteerd, tijdens het honderdjarig bestaan. ‘Ik doe geen onderzoek naar waarom de universiteit katholiek is, maar naar hoe ze dat in de huidige tijd kan zijn.’

Of we ook een stuk taart willen, vraagt een man in de koffiekamer op de vijftiende verdieping van het Erasmusgebouw. Medewerkers en studenten vieren dat twee masteropleidingen van de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen (FTR) zijn verkozen tot ’topopleiding’ en beste opleiding in hun vakgebied.

Jurijn Timon de Vos (24), onderzoeker bij de faculteit, kijkt geamuseerd toe. Hij studeerde in de zomer af aan de master Nederland-Duitslandstudies, na een bachelor geschiedenis. Op 1 februari begon hij te werken bij de faculteit FTR, nadat de Radboud Universiteit een promotieplek in het leven riep voor een onderzoeker die zich wilde gaan verdiepen in ‘het katholiek zelfverstaan van de Radboud Universiteit’, oftewel: de katholieke identiteit.

Waarom wil de universiteit hier onderzoek naar doen?

‘Omdat we in 2023 het honderdjarig bestaan van de Radboud Universiteit vieren. Het bestuur wil dan een verhaal over onze identiteit presenteren. In 1923 werd de universiteit gesticht om katholieken de kans te geven te emanciperen, het was namelijk toen nog moeilijk voor hen om te gaan studeren of als wetenschapper te werken. Nu is die emancipatie volgens velen voltooid. Ook staat er in de statuten van de stichting waar de universiteit onder valt dat we als organisatie verbonden zijn met het katholieke volksdeel. Maar dat volksdeel is ook veranderd. Hoe profileren we ons dan? Ik kijk naar het heden en de toekomst, met inachtneming van het verleden.’

Je hebt tot 2023 om het onderzoek af te ronden, er is geen ruimte voor uitloop.

‘Dat klopt, die luxe heb ik niet. Maar het is ook wel een mooie stok achter de deur. Daarnaast is mijn onderzoek op dat moment actueel. Iedere onderzoeker wil dat het resultaat wordt opgepikt. Hoewel ik mijn onderzoek vrij theoretisch insteek, moet de universiteit er ook iets mee kunnen. Als ik een prachtig idee, een narratief, neerleg over de katholieke universiteit en de uitvoer daarvan komt niet tot stand, wat heb je dan aan het idee?’

‘Ik ga verder dan het benoemingsproces van het stichtingsbestuur of het gebed bij promoties’

Hoe ga je het onderzoek insteken?

‘Ik kies ervoor om geen empirisch onderzoek te doen, met enquêtes en steekproeven. Ik ga meer op zoek naar het idee van een katholieke universiteit. Ik doe geen onderzoek naar waarom de universiteit katholiek is, maar naar hoe ze dat in de huidige tijd kan zijn. Hoe komen katholicisme en de universiteit samen? Wat zijn de gevaren voor de wetenschapsbeoefening en wat de kansen en mogelijkheden? Ik wil het beschrijvende overstijgen.’

Enquête

De katholieke identiteit is een veelbesproken onderwerp op de campus. Uit een enquête van Vox onder hoogleraren bleek dat een meerderheid weliswaar vindt dat een gebed bij een promotie moet kunnen, maar er toch ook een flinke groep is die daar vanaf wil. Geloof zou volgens de overgrote meerderheid geen rol moeten spelen bij benoemingen en de identiteit moet niet sterker worden benadrukt dan nu gebeurt. Ook anderen lieten zich uit over het gebed bij promoties, zoals Folia-columniste Linda Duits en hoogleraar Jos Joosten.

Het onderwerp leeft aan deze universiteit. Blijf je dan helemaal van die discussies weg?

‘Nee, natuurlijk verdiep ik me daar in en ga ik in gesprek met mensen. Ik ga niet in mijn eentje de identiteit uitdokteren, het moet wel gedragen worden. Ik wil alleen verder gaan dan het benoemingsproces van het stichtingsbestuur of het gebed bij promoties. Ik zit wel bij theologie, dus ik ga me er op theologisch niveau mee bezighouden.’

Is dit een onderzoek dat binnen de eigen instelling gedaan kan worden? Zou dit niet beter van buitenaf kunnen worden onderzocht?

‘Ik begrijp die gedachtegang, maar ik ga er niet mee akkoord. Het zou discriminerend zijn om te beweren dat ik als katholiek niet de juiste vragen zou kunnen stellen over de eigen identiteit. Katholicisme is geen conglomeraat of firma met aan het hoofd de paus die dwingende instructies geeft, we denken zelf na over keuzes en zijn zelf kritisch. Binnen het geloof worden veel discussies gevoerd, daar is dit onderzoek onderdeel van.’

‘Geheel neutrale wetenschap bestaat niet’

Hoe zie jij de relatie tussen de katholieke identiteit en wetenschappelijk onderzoek dat hier op de universiteit wordt uitgevoerd?

‘Dat is iets waar theologen en filosofen ook al lang mee worstelen. Sommigen beweren dat er niet zoiets bestaat als katholieke wetenschapsbeoefening, of protestante, of liberale. Van dat deel blijf je af. Maar geheel neutrale wetenschap bestaat ook niet, iedereen heeft een levensbeschouwing en vanuit die levensbeschouwing gaat hij of zij te werk. Maar de vragen die aanleiding geven tot het onderzoek, en de kritische reflectie erop, komen wel voort uit die levensbeschouwing. Een concreet voorbeeld waarin je de katholieke wortels van de universiteit terugziet vind ik dan ook Radboud Reflects. Daar wordt nagedacht over wat we doen als wetenschap en er worden kritische vragen gesteld aan wetenschappers. Dat vind ik passend bij een katholieke universiteit.’

Je zei eerder dat je je vooral richt op het heden en de toekomst. Wat zijn jouw vragen bij de toekomst van de Radboud Universiteit?

‘Hoe kunnen we onze katholieke identiteit inkleden en gebruiken in de moderne tijd? Een identiteit is geen vaststaand gegeven. Iedereen heeft daar een mening over, vindt er het hare of het zijne van en dat is een manier van verbinding. Een universiteit die in naam katholiek is, maar daar niets mee doet… Ik vraag me af of dat een katholieke universiteit is.’