Een opmerkelijke score dit jaar voor de Radboud Universiteit: liefst vijf wetenschappers kregen een ERC Consolidator Grant van twee miljoen euro per stuk. Drie van hen leggen uit wat ze met dat geld van plan zijn.

Judith Holler: het effect van non-verbale communicatie

Stel je voor: je vraagt aan een toevallige passant de weg naar het station. De man legt de kortste route uit en gebruikt daarbij veel handgebaren. Maar tijdens het praten krabt hij ook aan zijn neus, knippert hij een paar keer met zijn ogen en kijkt hij om zich heen. Al die gedragingen beïnvloeden de manier waarop jij de uitleg van de passant begrijpt. ‘Met mijn ERC-beurs wil ik onderzoeken hoe dat precies in zijn werk gaat’, zegt Judith Holler, als taal- en cognitieonderzoeker verbonden aan het Donders Instituut en het Max Planck Institute for Psycholinguistics. ‘Wanneer is een gebaar bijvoorbeeld communicatief, en wanneer niet? En wat communiceert zo’n gebaar? Ons brein moet dat tijdens een gesprek vliegensvlug kunnen verwerken om het gesprek gaande te kunnen houden. We zullen eerste gesprekken analyseren en coderen om te kijken wat voor signalen de mens gebruikt tijdens een gesprek. Daarna gaan we met EEG, reactietijden en andere metingen kijken wat de effecten zijn van al die signalen op ons taalbegrip, we met een EEG-scan kijken wat de effecten van die signalen zijn op ons taalbegrip en -productie.’

Marijke Haverkorn: een 3D-model voor magneetvelden in de Melkweg

Sterrenkundige Marijke Haverkorn gaat met haar ERC-beurs een 3D-standaardmodel maken van het magneetveld in de Melkweg. En dat is niet eenvoudig: ‘Een magneetveld kun je normaal gesproken alleen direct meten als je er langs staat’, zegt Haverkorn, aan de Afdeling Sterrenkunde van het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics. ‘ Maar dat gaat natuurlijk niet in de ruimte. Daarom gaan we kijken hoe het licht van een ster wordt vervormd door dat magneetveld –dat kun je namelijk wél waarnemen vanaf de aarde. We gaan het sterrenlicht bekijken voor naar schatting alle tien miljoen sterren in de Melkweg.’

Die data wordt verwerkt en geanalyseerd. Daarna wordt het ingevoerd in een speciaal softwareprogramma dat door Haverkorn en collega’s werd ontwikkeld. Door de enorme hoeveelheid gegevens te combineren moet er aan het einde van het project een 3D-model uitrollen dat vele malen gedetailleerder is dan het model dat nu gebruikt wordt.

Erik Storkebaum: het ontstaan van de ongeneeslijke aandoening Charcot-Marie-Tooth

Moleculair neurobioloog Erik Storkebaum van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour weet al wat hij met het geld van zijn ERC-grant gaat doen. ‘Ik ga mensen aanstellen die mij vijf jaar lang kunnen helpen bij het onderzoek.’ Een postdoc, twee doctoraat studenten en een technische assistent moeten ervoor zorgen dat over vijf jaar meer duidelijk is over de ongeneeslijke aandoening Charcot-Marie-Tooth (CMT) perifere neuropathie, die motorische en gevoelszenuwen aantast. ‘We moeten eerst helder krijgen hoe de ziekte precies ontstaat. Van daaruit kunnen we verder werken aan een geneesmiddel.’

Ook hoogleraar Proteomics and Chromatin Biology Michiel Vermeulen (voor onderzoek naar celdeling in gekweekte minidarmen) en hoogleraar Experimentele Psychopathologie Karin Roelofs  (voor vermijdingsgedrag bij gevaarlijke situaties) kregen een ERC Consolidator Grant.