Voor kinderen met een lage woordenschat zijn teksten online nóg moeilijker te lezen dan op papier. Dat treft onder andere doven en slechthorenden, onder wie laaggeletterdheid een groot probleem is. Gedragswetenschapper Helen Blom deed er onderzoek naar en promoveert vrijdag.

Veel mensen die doof of slechthorend zijn, hebben moeite met het lezen en schrijven van teksten. Die achterstand komt, zo vertelt gedragswetenschapper Helen Blom, doordat zij gesproken taal niet of moeilijk meekrijgen. Hun gesproken taalontwikkeling en woordenschat blijven daardoor achter. Geschat wordt dat 70 procent van de volwassen doven en slechthorenden laaggeletterd is.

Met online teksten hebben kinderen met een lage woordenschat– en dus ook veel doven en slechthorenden –  extra moeite, blijkt uit het onderzoek van Blom. En dat is vervelend in een tijd waarin steeds meer informatie online te vinden is. Zeker voor jongeren.

Hoe komt het dat kinderen met een lage woordenschat extra moeite hebben met online teksten?

‘Een groot struikelblok zijn teksten met hyperlinks die zonder enige logica verwijzen naar andere teksten. Dat geldt voor alle kinderen met een lage woordenschat, dus niet alleen voor doven en slechthorenden. Ze krijgen daardoor te maken met beslismomenten – klik ik door of lees ik verder? Dit vraagt om een andere manier van lezen, waarbij de kinderen in charge zijn. Niet iedereen gaat hier even goed mee om. Bovendien zijn de meeste teksten met hyperlinks minder goed gestructureerd, doordat er op het eerste gezicht geen logische opbouw in de tekst te vinden is.’

U ziet een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs.

‘Veel scholen geven tegenwoordig online onderwijs, terwijl er nog maar weinig bekend is over het begrip dat leerlingen hebben van online teksten. Uit mijn onderzoek blijkt dat woordenschat er écht toe doet en dat scholen hier daarom extra aandacht aan zouden moeten besteden. Daarnaast blijkt dat de structuur van teksten belangrijk is voor het begrip van de tekst. Scholen zouden er goed aan doen in stapjes toe te werken naar minder gestructureerde teksten met hyperlinks, zodat kinderen de tijd krijgen hieraan te wennen. Daar zouden leerlingen veel baat bij hebben. Verder laat het internet zich natuurlijk niet of nauwelijks sturen. De verantwoordelijkheid ligt daarom bij het onderwijs.’

Hoe heeft u het ervaren om als doof persoon aan de Radboud Universiteit te studeren?

‘Ondanks dat er een ondersteuner beschikbaar is, kan de universiteit meer doen. Weblectures en filmpjes worden niet ondertiteld en ik moest vooral zelf initiatief nemen om bepaalde informatie mee te krijgen. Daarnaast moest ik zelf een tolk aandragen en financieren. Wel is er enige vooruitgang zichtbaar. Zo werd er dit jaar voor het eerst gebruik gemaakt van een tolk bij de nieuwjaarsrede. Ik hoop dat dit niet bij één keer blijft, maar dat de Radboud Universiteit standaard de toegankelijkheid voor dove en slechthorende studenten verbetert.’