Ook de Europese Unie gaat bezuinigen op onderzoek en innovatie. Komend jaar gaat er 130 miljoen euro vanaf. De twee jaren daarna waarschijnlijk nog eens 2 miljard euro. Dat terwijl economen oproepen om er juist méér in te investeren.

Deze week werden de Europese regeringsleiders en het Parlement het eens over de begroting voor 2025. Die bevat slecht nieuws voor de wetenschappen: de Europese Unie bezuinigt op het Horizon Europe programma voor onderzoek en innovatie. Ook de European Research Council (ERC), waar Nederlandse wetenschappers naar verhouding veel geld van krijgen, moet het met minder doen. De ERC is onderdeel van het Horizon-programma.

Horizon Europe levert 130 miljoen in. Dat is op een budget van jaarlijks bijna dertien miljard euro een geringe daling (slechts 1 procent), maar wel een opvallende. In Brussel leeft namelijk juist de wens om meer te investeren in onderzoek.

De bezuiniging is al een jaar geleden in gang gezet. Regeringsleiders wilden toen meer geld voor defensie vrijmaken en schrapten 2,1 miljard euro van het Horizon Europe budget van de komende drie jaar.

Bezuinigingen ongedaan maken

Maar daarna nam in Brussel de hoop toe dat die bezuiniging weer ongedaan gemaakt kon worden. Ursula von der Leyen werd in juli herkozen tot EU-president met de belofte dat ze zich hard zou maken voor wetenschappelijk onderzoek en innovatie. En in september stelde ook de voormalige voorzitter van de Europese Centrale Bank, de Italiaanse econoom Mario Draghi, in een rapport voor om daar veel meer aan uit te geven.

Vooral dit ‘Draghi rapport’ krijgt veel aandacht. Als Europa economisch relevant wil blijven, zegt Draghi, moet er jaarlijks juist 100 miljard euro bij. Dat geld moet niet alleen van bedrijven en nationale overheden komen, maar ook van de Europese begroting. Zo wil Draghi twee keer zoveel geld voor de European Research Council.

Erasmus+

Het Europees Parlement zette in op een groeiend budget voor Horizon Europe, maar de regeringsleiders kwamen met het voorstel om er bijna een half miljard op te bezuinigen. Het resultaat van de onderhandelingen is nu een korting van 130 miljoen. Dat bedrag is maar een klein deel van de 2,1 miljard die Horizon de komende drie jaar moet inleveren. Als de plannen niet fundamenteel veranderen, zal het programma in 2026 en 2027 daarom nog eens bijna een miljard per jaar moet inleveren.

In de begroting voor 2025 is wel extra geld gereserveerd voor Erasmus+. Met dat programma stimuleert de EU studies of stages in het buitenland en ondersteunt het docenten die over de grens ervaring willen opdoen. Erasmus+ krijgt er 180 miljoen bij.