In de aanloop naar de klimaattop in Egypte bezetten honderden demonstranten zaterdag een terrein van Schiphol. 25 van hen waren wetenschappers van actiegroep Scientist Rebellion, onder wie Radboud-microbioloog Marjan Smeulders. ‘Iemand uit mijn groepje werd meteen door de politie tegen de grond gewerkt.’

Het was niet de eerste keer dat Marjan Smeulders (afdeling microbiologie) meedeed aan een protestactie voor het klimaat, maar wel de spannendste. Afgelopen zaterdag was de onderzoeker een van de naar eigen zeggen vijfhonderd activisten die op Schiphol actievoerden. Het doel: privéjets aan de grond houden.

Daarin slaagden ze. Urenlang wisten de demonstranten van Greenpeace, Extinction Rebellion en Scientist Rebellion – waarvan Smeulders woordvoerder is – het parkeerterrein bezet te houden. Beelden van fietsende actievoerders gingen de wereld over. Smeulders zelf werd uiteindelijk om 16.00 uur afgevoerd door de politie.

Waarom deed je mee?

‘Ik ben actief geworden bij Scientist Rebellion (het ‘wetenschappelijke zusje’ van Extinction Rebellion, red.), omdat ik vind dat ik als wetenschapper mijn verantwoordelijkheid moet nemen om klimaatverandering te beperken. Daarom moet Schiphol ook kleiner worden, vinden wij. En privévluchten moeten helemaal verdwijnen: de superrijken hebben hun koolstofbudget al vele malen overschreden. Bovendien heeft Schiphol haar milieu- en natuurvergunningen nog niet op orde. En ten slotte vinden we dat er eindelijk belasting op kerosine moet komen.’

Hoeveel wetenschappers waren er?

‘We waren bij Scientist Rebellion met ongeveer 25 wetenschappers aanwezig. Behalve ikzelf was er nog iemand van de Radboud Universiteit. En er bleken ook drie Nijmeegse studenten te zijn, zij deden mee vanuit Extinction Rebellion. Het is mooi om te zien dat het clubje groter wordt.’

‘Ik vind dat ik als wetenschapper mijn verantwoordelijkheid moet nemen’

Wat maakte de actie zo spannend?

‘Ik wist niet exact wat er zou gaan gebeuren. Dat we privéjets zouden blokkeren, hoorden we pas toen we bij het hek aankwamen. Toen dat werd opengeknipt, rende iedereen zo snel mogelijk naar een van de vliegtuigen. Toen voelde ik de adrenaline wel. Je voelt je ook wel kwetsbaar. Iemand uit mijn groepje werd meteen door de politie tegen de grond gewerkt.’

Hoe ver ben jij bereid te gaan? De activisten die zich vastlijmden aan het Meisje met de Parel moeten een of twee maanden de cel in.

‘Ik wil alleen meedoen aan burgerlijke ongehoorzaamheidsacties, waarbij geen dingen kapotgemaakt worden. Dat past ook bij de gedragscodes van Greenpeace en Extinction Rebellion: vreedzaam protesteren. De instructie was duidelijk: “blijf van de vliegtuigen af.” We hebben uren rustig onder een vliegtuig gezeten.’

Het hek werd wel opengeknipt.

‘Ja, daar schrok ik wel even van. Maar dat werd wel op een manier gedaan dat de schade zo minimaal mogelijk was. Daardoor kon het ’s middags ook weer snel gerepareerd worden.’

Uiteindelijk nam de politie je mee. Krijg je nu een aantekening op je strafblad?

‘De meeste actievoerders hadden geen identiteitsbewijs mee, onder wie ikzelf. Zo blijf je anoniem. Al die mensen nam de politie met de bus mee naar station Nieuw-Vennep. Daar mochten we weer gaan. Los daarvan is dit een actie die volgens mij een overtreding is, geen misdrijf. Je bent op een terrein waar je niet mag zijn.’

‘Een collega-actievoerder van een andere universiteit krijgt vaak bemoedigende appjes van zijn baas’

Wat vindt je baas hiervan?

‘Ik heb net een nieuwe leidinggevende, ik moet nog met haar hierover in gesprek. Als zij het problematisch vindt dat ik als wetenschapper meedoe aan klimaatacties moeten we even kijken wat mogelijk is. Maar ik vind het wel belangrijk om dit te kunnen blijven doen. Een collega-actievoerder van een andere universiteit krijgt trouwens vaak bemoedigende appjes van zijn baas.’

Kunnen we binnenkort nog meer acties verwachten van Scientist Rebellion?

‘Daar kan ik niets concreets over zeggen. Maar dit zal vast niet de laatste zijn, zolang het beleid achter blijft lopen bij wat nodig is voor het klimaat.’