OPINIE Twee weken geleden maakte het college van bestuur een einde aan Café Terecht, de door studenten ingenomen oude kantine van de rechtenfaculteit. Sindsdien is het stil. Geen nieuwe zetten van de kant van de actievoerende studenten, nauwelijks adhesiebetuigingen voor de actievoerders. Vox-redacteur Paul van den Broek noemt de ombouw van het café tot studiezaal een gemiste kans. 

Drie weken lang hebben actievoerende studenten hun negen tot vijf kraakactie van de voormalige rechtenkantine aan de Thomas van Aquinostraat volgehouden. Maar in de derde week van mei, op de nacht van donderdag op vrijdag 21 mei, was het afgelopen. Het universiteitsbestuur maakte dankbaar gebruik van de gekozen kraakstrategie (een negen tot vijf-bezetting), waardoor in de vroege uren alleen spullen ontruimd hoefde te worden, geen studenten. Scènes zoals in Amsterdam, waar de politie in actie moest komen om het Maagdenhuis te ontruimen, bleven het bestuur bespaard.

Deze week maakten de bezetters de balans op van hun acties. Wat is er bereikt? Wat is er misgegaan? En hoe nu verder? Om met dat laatste te beginnen: de rest van dit academisch jaar blijft het stil, met de belofte dat ‘great things are going to unfold in the future’ (de voertaal van de actievoerders is nu eenmaal Engels). Wat die belofte inhoudt blijft ongewis, in een mondelinge toelichting wordt gerept van verrassende activiteiten op wisselende plekken op de campus.

Agenda
Is er veel bereikt? Ja, luidt het in de eigen evaluatie. Er zijn sprekers geweest, die in de lijn van De Nieuwe Universiteit Nederland nadachten over nieuwe vormen van democratie. Er waren colleges, met name van de opleiding Geografie en Planologie, die de caféruimte benutte als alternatief leslokaal. Er waren groepen die gastvrijheid genoten in het café, zoals leesgroepen, asielzoekers die les kregen in Nederlands en bijeenkomsten van de Asylum University. Plannen voor een alternatieve keuken en een agenda met workshops werden in de kiem gesmoord door de ontruiming. In de evaluatie spreken de initiatiefnemers van een groeiende groep cafébezoekers en ‘a  lot of positive feedback from staff and students’.

De oorverdovende stilte na de ontruiming wijten de initiatiefnemers aan een tekort aan communicatie met het brede publiek. We hebben te veel tijd besteed aan overleg met het universiteitsbestuur, aldus de verklaring. Ook was onvoldoende nagedacht over het uitrollen van aanlokkelijke initiatieven in de caféruimte. Bovendien werd de antenne naar het grote publiek verstoord doordat de initiatiefnemers zich te veel zorgen maakte over de framing van het eigen verhaal in de media. Waarvan akte. Maar er is meer.

De actievoerders maakten vanaf het eerste uur geen geheim van hun inspiratie door de Occupybeweging. Die veroverde vanaf 2011 in tal van Europese steden grote publieke aandacht met spontane bezettingen. De pijlers ervan – consensus decision making en een open agenda – schraagden ook het Café Terecht. Die strategie heeft een groot nadeel, want het staat of valt met een breed gevoeld publiek onbehagen, dat in de geëigende kanalen van de democratie geen gehoor krijgt. De in Nijmegen georganiseerde studentendemocratie werd in de beste tradities van Occupy door de initiatiefnemers gepasseerd. Geen partij krijgt kans deze agenda te kapen, aldus de motivatie. Dat kán, maar als voorbij die partijen geen studentenonvrede valt te mobiliseren, dreigt zo’n Nijmeegse lente in de kiem te smoren. De Nijmeegse campus kent vooral tevreden studenten, geen Arabische of Zuid-Europese jongeren die een vlam in de pan laten slaan.

Meeting point
Dat de beweging klein is gebleven – een gemiddelde vergadering telde 25 studenten – is niet hetzelfde als een mislukking. Wát er in Café Terecht gebeurde sneed hout, evenals de belofte dat de ruimte zou kunnen uitgroeien tot levendig meeting point op de campus. Dat het universiteitsbestuur die kans niet gaf, valt te betreuren. Temeer daar de initiatiefnemers precies waarmaakten wat het bestuur vorig jaar tot beleid verklaarde: meer levendige plekken op de campus, meer ruimte waar studenten zich binnen en buiten de studie op de campus kunnen ontplooien. Kortom: een campus creëren waar het overdag en ’s avonds goed toeven is. De caféhouders hadden, vertaald in het Engels, precies zo’n beginselverklaring kunnen opschrijven.

Waarom werd het café toch ontruimd? Het college van bestuur was zich misschien bewust van een gebrek aan inhoudelijke motivatie – als het al wist wat er in het café gebeurde – en hanteerde een strikt juridisch argument: Deze ruimte is van ons en is wederrechterlijk door jullie ingenomen. De caféhouders werden verwezen naar de reguliere weg – die andere studentenclubs immers ook afleggen – om op de campus aan een ruimte te komen. Het college zag kennelijk ook zelf de schraalheid van zijn redenering wel in en toverde nog een ander argument uit de hoed: de ruimte moest worden ingericht als studiezaal. Inderdaad staat in weer andere nota’s dat aan zulke plekken op de campus behoefte is, maar waarom juist in deze voormalige kantine? De ruimte is rumoerig en vergt veel aanpassingen, terwijl het onzeker is of aan nóg meer studieplekken behoefte is. Nu de ruimte sinds een week inderdaad een studieruimte is – ingericht naar de meest minimale maatstaven – is van overvloedig gebruik geen sprake. Vaak is de ruimte leeg, met tien bezette stoelen is het druk.

Terecht hebben de actievoerders de ombouw van Terecht tot studiezaal als een drogreden naar de prullenbak verwezen. Te meer omdat het besluit ertoe pas werd genomen nádat de ruimte door de studenten was ingenomen. Het is zonde dat de initiatiefnemers de kans is ontnomen het gedroomde meeting point te creëren. Hen stond niets anders voor ogen dan wat iedereen voor ogen heeft die het beste voorheeft met deze universiteit – inclusief het college van bestuur: van deze campus een nog mooiere plek maken om te leven en te studeren. Je kunt veel vóór en tegen het café te berde brengen, maar dat het een beter lot had verdiend dan de botte bijl van het universiteitsbestuur is zeker. / Paul van den Broek