De Nijmeegse vrouwenrechtswinkel, gerund door studentes, heeft een feministische grondslag. Intussen bestaat de organisatie 38 jaar. Is juridisch advies specifiek gericht op vrouwen nog altijd nodig?

Aan de muur hangen 25 foto’s van vrouwen, allemaal rechtenstudenten van de Radboud Universiteit en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) die vrijwilliger zijn bij de Nijmeegse vrouwenrechtswinkel. De Vrouwenrechtswinkel Nijmegen, gelegen aan de Pontanusstraat, werd in 1986 opgericht vanuit een feministisch oogpunt. Inmiddels is de missie wel veranderd. Daar waar het vroeger echt een feministische organisatie was, is het nu vooral een instantie waar mensen met allerlei juridische problemen terecht kan.

‘Wij willen uitstralen dat vrouwen hier echt met al hun problemen terecht kunnen en wij een luisterend oor bieden’, licht medewerker Isa Horstik toe. ‘Laatst kwam er bijvoorbeeld een vrouw bij ons omdat ze geen inzage kreeg in haar medische dossier. Ze had een boekwerk aan papier bij zich. Gelukkig konden wij haar helpen om orde in de chaos te scheppen, waardoor ze uiteindelijk wel toegang heeft gekregen.’

‘Met deze insteek proberen we de drempel voor vrouwen te verlagen en een vertrouwd gevoel te creëren. Inmiddels staan we ook bekend om de specifieke onderwerpen waar vrouwen meer advies over vragen, zoals persoon- en familierecht of arbeidsrecht. We horen heel vaak dat vrouwen hun persoonlijke levensverhalen liever bij ons op tafel gooien dan bij een man, omdat dit veiliger voelt. We slaan mannelijke aanvragen zeker niet af, maar mannen komen meestal enkel voor juridisch advies en zijn niet op zoek naar een luisterend oor.’

Is het nog nodig, een rechtswinkel specifiek voor vrouwen? Is de emancipatie nog niet voldoende voltooid?

Voorzitter Sanne Hartsuijker: ‘Ik denk wel dat het nog nodig is. Vrouwen ondervinden specifieke uitdagingen waar mannen geen of minder last van hebben, zoals problemen rondom zwangerschap en stalking. Ook zien we dat vrouwen vaak om hulp vragen bij werkgerelateerde kwesties. Dat gaat dan niet zozeer om de gelijke kansen op werk, maar eerder om de juridische aspecten met betrekking tot verlof, zwangerschap en intimidatie, waar ze liever over in gesprek gaan met een vrouw.’

Zijn jullie behalve juristen dan ook een soort psychologen?

Hartsuijker: ‘Een beetje wel, ja. Het komt regelmatig voor dat vrouwen in tranen uitbarsten, omdat ze ten einde raad zijn als ze bijvoorbeeld in echtscheiding liggen. Wanneer wij dan alles voor hen op een rijtje kunnen zetten en in laten zien hoe het juridisch in elkaar zit, ontstaat er bij hen weer rust. Dat geeft veel voldoening. Af en toe moeten we mensen ook doorverwijzen naar een advocaat, aangezien er dieper juridisch onderzoek nodig is dan waar wij toe bevoegd zijn. Uiteindelijk zijn we allemaal studenten, dus hebben we niet de mogelijkheid om iemand te vertegenwoordigen in een rechtszaal.’

‘De casussen lopen uiteen van simpele doorverwijzingen naar de juiste instantie tot aan bedreigingen. We werden laatst regelmatig gebeld door een vrouw die vertelde dat er mogelijk een terroristische aanslag op haar gepleegd zou worden. Ze bleef maar herhalen dat ze niet langs kon komen om die reden, terwijl na lang doorvragen bleek dat deze vrouw in een gesloten instelling zat. Ook dit soort bijzondere verhalen krijgen wij te horen.’

Stel, er meldt zich een vrouw met een juridisch probleem, hoe gaat dat dan vervolgens in zijn werk?

Horstik: ‘Wij vragen cliënten eerst om hun probleem aan ons te vertellen en we vragen door op waar ze zoal tegenaanlopen. De belangrijkste punten uit hun verhaal noteren we. Vervolgens nemen we een week de tijd om alles uit te zoeken, daarna maken we een schriftelijk advies dat we naar hen opsturen. Mensen kunnen dan zelf kijken wat ze ermee doen: gaan ze ermee naar de rechter, doen ze aangifte of laten ze het liggen?’

Waarin kunnen jullie als Vrouwenrechtswinkel het verschil maken?

Horstik: ‘De problemen waarmee mensen komen zijn zeer verschillend, van een conflict met hun werkgever tot een burenruzie. Soms gaat het om simpele fatsoenskwesties tussen bewoners, waarbij wij direct te hulp kunnen schieten, zodat dit wordt opgelost. Het zijn vaak wat stereotyperende casussen die wij hier tegenkomen, zoals je die ook in De Rijdende Rechter ziet.’

Hartsuijker: ‘Op dit moment krijgen we vooral veel vragen om advies van oudere vrouwen, maar we zijn er echt voor iedereen. Studenten denken vaak geholpen te zijn door zelf antwoorden op het internet te zoeken, terwijl dit soms helemaal niet de juiste oplossing is.’