Met een ongekend hoge EU-subsidie van 30 miljoen euro gaat op 1 oktober het onderzoeksproject BLUEPRINT van start over het Humane genoom. Onder aanvoering van moleculair bioloog Henk Stunnenberg, hoogleraar aan de Radboud Universiteit, gaan 41 onderzoeksinstellingen en bedrijven in Europa samenwerken om de gebruiksaanwijzing bij onze genen te leren kennen.

In ons genetische materiaal, het DNA, is de erfelijke code vastgelegd. Het epigenoom geeft instructies over het aflezen van DNA: waar moeten welke genen afgelezen worden en waar niet en hoeveel dan? Zo ontstaan er in ons lichaam allemaal verschillende cellen op basis van het zelfde erfelijk materiaal.

Medicijnen
Afleesfouten liggen ten grondslag aan veel ziekten, zoals kanker en diabetes. Omdat veranderingen in het epigenoom in principe te behandelen zijn met medicijnen, is gedetailleerde kennis van de epigenetische processen belangrijk voor de behandeling en preventie van die ziektes.
BLUEPRINT zal zich in eerste instantie richten op het epigenoom van bloedcellen – gezonde en zieke. ‘We willen er honderd bepalen,’ zegt Henk Stunnenberg. ‘Een enorme klus, want het epigenoom is nog veel groter dan het genoom.’

Wereldwijd
Patricia Reilly, lid van het kabinet van de EU-commissaris van wetenschap zal maandagochtend 3 oktober het project officieel openen op de startconferentie in het Trippenhuis (KNAW) in Amsterdam. Daar zijn niet alleen de Europese partners aanwezig maar ook vertegenwoordigers van IHEC (International Human Epigenome Consortium), het wereldwijde initiatief om het humane epigenoom te bepalen. BLUEPRINT maakt deel uit van dat wereldconsortium. Het budget van IHEC is 300-350 miljoen euro. ‘We hebben ook Chinese wetenschappers uitgenodigd om naar Amsterdam te komen,’ zegt Marion Bussemakers, projectmanager van BLUEPRINT. ‘Zij hebben de grootste sequencingfabriek [waar men de volgorde van de (epi) genetische code bepaalt, red.] en het zou heel goed zijn als zij zich willen aansluiten bij het project.’ IHEC hoopt duizend epigenomen te bepalen en via databases toegankelijk te maken. / Iris Roggema

 

Lees ook Nature News & Views over het project.

Afbeelding: Kristalstructuur van een nucleosoom: de erfelijke code ligt ontoegankelijk in een opgerold chromosoom. Moleculaire ‘vlaggetjes’ op het DNA geven signalen om het chromosoom uit te rollen en af te lezen. Dit is een voorbeeld van epigenetische informatie.

Klik hier voor eerdere berichten over dit onderwerp