De deal is rond: onderzoekers van Nederlandse universiteiten blijven toegang houden tot de wetenschappelijke tijdschriften van uitgeverij Elsevier. Artikelen zullen vaker voor iedereen gratis toegankelijk zijn.

 

De universiteiten en Elsevier hebben op de valreep een deal gesloten. Ze onderhandelden al lange tijd. Universiteiten dreigden hun abonnementen per januari te verliezen en wetenschappers overwogen hun medewerking aan Elsevier-tijdschriften te beëindigen.

Het grote struikelblok was de overgang naar open access. De universiteiten willen niet dat hun wetenschappelijke artikelen achter een betaalmuur verdwijnen. De uitkomsten van publiek bekostigd onderzoek zouden voor iedereen gratis toegankelijk moeten zijn, is de gedachte.

30 procent
Gerard Meijer, collegevoorzitter van de Radboud Universiteit, voerde de onderhandelingen met Elsevier. In een persbericht zegt Meijer dat de deal geweldig nieuws is voor een duurzame transitie naar open access.

In de deal is besloten dat Elsevier meer mogelijkheden gaat bieden voor open access. In 2018 zou 30 procent van de Elsevier-artikelen van Nederlandse auteurs vrij beschikbaar moeten zijn. Nu is open access soms ook al mogelijk in Elsevier-tijdschriften, maar vaak ook niet. Nu wordt volgens een VSNU-woordvoerder minder dan 10 procent van de Elsevier-artikelen open access gepubliceerd.

De gemaakte afspraken gaan in 2016 in werking. De details, bijvoorbeeld over het bijhouden van het aantal open access-artikelen, worden de komende tijd uitgewerkt. De financiële gevolgen van de deal worden niet bekendgemaakt.

Carrière
Het idee achter open access is dat wetenschappers betalen voor hun publicatie in plaats van hun abonnement. Die publicatie is dan voor iedereen te lezen. Elsevier wilde er liever niet aan meedoen. De uitgeverij heeft honderden wetenschappelijke tijdschriften in handen, waaronder The Lancet en Cell, en verdient veel geld aan de abonnementen. De tijdschriften zijn duur maar ook invloedrijk. Wetenschappers willen er graag in publiceren. Dat is nu eenmaal goed voor hun carrière.

Het Nederlandse kabinet is groot voorstander van open access en eist dat binnen tien jaar alle publicaties van Nederlandse wetenschappers vrij toegankelijk zijn. Ook wetenschapsfinancier NWO zet steeds meer stappen in die richting. / HOP, Bas Belleman, Mathijs Noij

Op voxweb.nl verschijnt morgen een interview met Gerard Meijer over de deal met Elsevier. Wil je hem vandaag persoonlijk feliciteren? Dan kan dat tussen 13.10 en 13.45 uur; Meijer bakt dan oliebollen bij het CultuurCafé.