De overheid gooit miljarden euro’s over de balk aan veiligheidsvoorzieningen, zegt Ira Helsloot, bijzonder hoogleraar Besturen van veiligheid. Morgen houdt hij zijn oratie. Veiligheid is in de ogen van Ira Helsloot geen groter politiekorps of snellere raketten. De enige – wat hem betreft – zinnige maatstaf voor veiligheid is de gemiddelde levensduur van de Nederlanders. Onze veiligheid is nog nooit zo hoog geweest, zegt hij. ‘We leven twee keer zo lang als 200 jaar geleden en de levensduur neemt nog steeds toe.’ Wel leven meer welvarende Nederlanders zestien jaar langer dan mensen met een minimuminkomen. Wie Nederland nog veiliger wil maken, zal dus vooral de welvaart van de lagere inkomensgroepen moeten verhogen. Zodat ze eenzelfde leeftijd kunnen bereiken als hoogopgeleide Nederlanders. Helaas, beleidsmedewerkers en bestuurders hebben bij veiligheid iets anders voor ogen. Groene nooduitgangbordjes bijvoorbeeld (zinloos, zegt Helsloot, want mensen nemen in geval van nood altijd de ingang die ze eerder hebben gebruikt), of maatregelen ter bestrijding van legionella in waterleidingsystemen bij sportcentra (echter: de grote risicogroep is daar niet te vinden, die zit in de verzorgingshuizen). De overheid gooit miljarden over de balk als het gaat om veiligheidsvoorzieningen, zegt Helsloot. Neem de 1,7 miljard euro die de overheid wil spenderen om hoogspanningslijnen onder de grond te leggen en huizen af te breken die onder zo’n hoogspanningsleiding staan. Omdat er maximaal één leukemiegeval per twee jaar optreedt door die hoogspanning. ‘Een dreigende verspilling van een enorme som geld’, in de ogen van Helsloot. ‘Natuurlijk is elk leukemiegeval een drama. Maar zelfs als je kinderleukemie tot topprioriteit maakt, kan dit geld beter aan leukemieonderzoek besteed worden zodat meer dan een half kind van de 110 kinderen die jaarlijks leukemie krijgen, gered kan worden.’ De hoogleraar spreekt beleidsmedewerkers en bestuurders er wel op aan. Maar die wijzen vervolgens naar de bange burger. Onterecht, vindt Helsloot, want die bange burger bestaat helemaal niet. ‘De burger wil wel meer veiligheid als je ‘m daar naar vraagt, al is die burger vervolgens niet van plan daar zelf iets voor te doen. Maar als je vraagt: wat zou jij doen als jij overheid was, dan luidt het antwoord: ‘In dat geval zou ik niet naar mezelf luisteren, maar een goede kosten-en baten afweging maken.’ De opgave die openstaat, zegt Helsloot, is het bestaande veiligheidsbeleid kritisch tegen het licht houden en kijken of al die regels niet juist leiden tot onveiligheid. ‘Het Nederlandse veiligheidsbeleid kenmerkt zich door veel disproportionele uitwassen. Snoeien kan behalve tot meer efficiency ook tot meer effectiviteit leiden.’ / Martine Zuidweg Foto: Rambla, Creative Commons