Vanaf juli mogen er geen gratis wegwerpbekers meer worden verstrekt in Nederland. De Radboud Universiteit heeft haar alternatieve, recyclebare heilige graal al gevonden: de Billie Cup. Deze zorgde in 2022 al voor een flinke afname van het gebruik van weggooibekers.

Je kent het wel: je loopt ’s ochtends de campus op, naarstig op zoek naar de dosis cafeïne die je je eerste college of vergadering door gaat helpen. Eenmaal het rode baken met de twee karakteristieke letters bereikt, kom je erachter dat je je eigen beker bent vergeten. Geen koffie? Ondenkbaar! De oplossing: een herbruikbare koffiebeker mét statiegeld.

Projectleider duurzaamheid van de Radboud Universiteit, Mo Tiel, klinkt dit scenario bekend in de oren. Ze heeft er zelfs een oplossing voor bedacht: de door haar zo geliefde Billie Cup. ‘Deze kun je aanschaffen bij verschillende koffiecorners op de campus, zoals in de Universiteitsbibliotheek, het Grotius en de Refter’, vertelt ze.

Symbolische euro

Het idee is simpel. Je koopt bij de koffiecorner voor een symbolisch bedrag, namelijk één euro, een duurzame beker. Als de koffie op is, heb je twee opties: de beker bewaren voor hergebruik of inleveren en het statiegeld terug krijgen. Dit kan in de vorm van die ene symbolische euro of een speciale Billie Cup-munt. ‘Met het muntje kun je dan in het vervolg weer koffie halen. Deze is dus één euro waard’, aldus de projectleider.

‘Mijn droom is de Billie’s te introduceren in Nijmegen, of misschien wel in heel Nederland’

De Billie Cup is in mei vorig jaar ingevoerd. De Radboud Universiteit schafte grofweg 20.000 duurzame bekers aan. Hoeveel er inmiddels precies zijn verkocht, weet de projectleider duurzaamheid niet. Wel heeft de invoering van de Billie Cup geleid tot een afname van grofweg 180.000 wegwerpbekers ten opzichte van het jaar daarvoor. Dit zijn gemiddeld zo’n vijftien bekers minder per student per jaar. ‘De nasleep van de coronapandemie speelt ook mee in de afname. Toch is dit goed nieuws, ook omdat we vanaf juli wegwerpbekers niet meer gratis aan mogen bieden’, aldus Tiel.

Circulair systeem

Met ingang van 1 juli is op de campus geen enkele gratis wegwerpbeker meer vindbaar, ook de karakteristieke groene bekers van de Spar zullen verdwijnen. Dit in navolging van een nationaal verbod op gratis wegwerpbekers, want deze ‘op het oog papieren bekers’ bevatten óók plastic, meldt de Rijksoverheid op haar website. Tot 2024 mogen wegwerpbekers nog worden verkocht, maar na dit jaar verdwijnen ze geheel.

‘Op de campus komen meer plekken waar je de Billie’s kunt kopen en schoonspoelen’, zegt Tiel. Volgens haar biedt deze transitie een mooie kans om afval tegen te gaan én is het een goede stap in de richting van een circulair systeem.

Ze denkt ook buiten de grenzen van de campus: ‘Mijn droom is de Billie’s te introduceren in Nijmegen, of misschien wel in heel Nederland’, vertelt ze enthousiast. Hierover is de universiteit samen met de HAN en het ROC in gesprek met de gemeente.

Een valkuil

Billie is gemaakt van een duurzaam monoplastic. De makers stellen op hun website dat je na ‘vijf keer hergebruik milieuwinst maakt’ ten opzichte van andere materialen. De Billie zou jaren mee kunnen gaan.

Toch kleeft er aan de cups ook een potentieel nadeel. Je moet namelijk niet vergeten je gekochte beker ook weer in te leveren. Het risico bestaat dat er een recordaantal Billie’s zich opstapelt in je keukenkast. De projectleider herkent dit: ‘Soms vergeet je de beker mee te nemen. Ook ik heb er een paar in thuis staan. Toch is het niet de bedoeling dat je er zoveel ophoopt, dat ondermijnt het statiegeldsysteem.’ Een alternatief is het meenemen van je eigen mok van thuis.

Volgens Tiel is er nog een goede reden de stapel bekers te retourneren: ‘Als je er vijf hebt, krijg je vijf euro terug waarvan je meteen weer nieuwe koffie kunt halen. Dat voelt dan als gratis koffie’, zegt ze lachend.