Om de twee weken verplaatst Paul van den Broek een paar scheppen zand om dichter te komen bij de kern van de universiteit. Vandaag een gesprek met een universiteitsmedewerker die zijn hart lucht over de genadezesjes die links en rechts worden uitgedeeld. We noemen hem Theo, dat is niet zijn echte naam. Op tafel ligt een artikel uit de Gelderlander van februari dit jaar, met als kop: ‘Docenten matsen student.’ Dat betreft een onderzoek van vier masterstudenten Journalistiek over de mores binnen de Vrije Universiteit Amsterdam. De belangrijkste conclusie: een op de tien ondervraagde docenten bekent soms tentamens te hebben vereenvoudigd of genadezesjes te hebben uitgereikt. De student die vlak voor de eindstreep nog struikelt, is een geweldige verliespost. Dat is allerminst klein bier, niet voor die student en zijn docenten vanwege hun inspanningen, maar ook niet voor de universiteit, die dan de inkomsten misloopt voor het uitgereikte diploma: 20.000 euro per student. Theo ziet uit hoofde van zijn functie talloze docenten. En die klagen over de opgevoerde druk om studenten ook aan de Radboud Universiteit naar de eindstreep te loodsen. Hoe actueel. Nu tientallen studenten dit jaar hebben geploeterd om hun scriptie op tijd klaar te krijgen in een poging de langstudeerboete te ontlopen. En vanwege de komende generaties die geen uitloop meer willen omdat de studie dan te duur wordt, omdat ze dan nóg meer moeten lenen. ‘Het is geen optie om studenten in de master nog te laten zakken’, zegt Theo. Het fenomeen van het genadezesje blijft veelal onderbelicht. Instellingen lopen er niet mee te koop, studenten vinden het wel best, en de docenten die ze uitreiken zullen zich achter de oren krabben. ‘De beroepseer bij menig docent komt in het geding’, zegt Theo. Docenten krijgen te maken met van bovenaf opgelegde verlaagde normen, iets dat ook al in het VU-onderzoek werd aangetoond: 30 procent van de docenten gaf in dat onderzoek te kennen druk te ervaren vanuit de universiteit om studenten gemakkelijker te laten slagen. Studenten door de studie matsen kan ver gaan. Naast de genadezesjes bij tentamens en de verlaagde normen, weet Theo van Nijmeegse docenten die zélf het schrijven van de scriptie ter hand hebben genomen. ‘Dat gaat sneller dan om een zoveelste nieuwe versie vragen, en dan kun je het zesje in elk geval nog rechtvaardigen aan de hand van de tekst.’ Waarom houden die docenten hun beroepseer niet op peil door die knieval domweg te weigeren? Heel moeilijk, zegt hij. ‘Het moet van bovenaf.’ Waarmee in de meeste gevallen de directie van het opleidingsinstituut wordt bedoeld. Dus de kop boven het artikel van de Gelderlander heeft ook betrekking op de Radboud Universiteit? ‘Zeker weten, zeker in een jaar als dit. Ik denk dat tegenwoordig bij alle universiteiten genadezesjes  worden gegeven.’ Op basis van alleen het verhaal van Theo kan ik die kop nog niet boven dit verhaal  plaatsen. Eén bron is geen bron, vandaar mijn verzoek aan Theo of ik in contact kan komen met een paar van zijn zegslieden. Tot nu toen zonder resultaat. Op basis van hoeveel getuigenissen baseert Theo zijn oordeel, vraag ik hem. Bij minder dan drie trek ik het stuk in, maar het blijken er naar zijn zeggen ‘enkele tientallen’. Ai. Volgens de mores van de journalistiek is de Nijmeegse matscultuur nog steeds geen feit, maar deze was hang ik nu toch maar op. Dit stuk verplaatst de eerste paar scheppen zand en ik ga mijn best doen om dieper te spitten. Wie wil helpen met graven: Meld u! / Paul van den Broek